του Κώστα Μελά –
Οι φορολογικοί παράδεισοι, ή αλλιώς εξωχώρια κέντρα, είναι ένα πολυεπίπεδο φαινόμενο, καλυμμένο με ιδεολογήματα και συναφή μυθεύματα. Υπάρχουν οικονομικές αλληλουχίες, πολιτικά δρώμενα που το υποστηρίζουν, καθώς και ιδεολογίες που επιχειρούν να το θεμελιώσουν. Έχει αναδειχθεί η επίπτωση της ύπαρξης των φορολογικών παραδείσων ειδικά η λογιστική-φορολογική πλευρά του φαινομένου.
Σύμφωνα με τη δική μας αντίληψη, η ουσία του προβλήματος είναι η πολιτική διάστασή του. Να εξετάσουμε πώς αναπτύχθηκε και τελικά διαμορφώθηκε αυτό το δίκτυο των φορολογικών παραδείσων. Χρειάζεται, λοιπόν, να ανατρέξουμε λίγο πίσω στην ιστορία.
Μεταπολεμική εποχή
Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Άγγλοι τραπεζίτες κατάφεραν να διατηρήσουν τα προνόμιά τους ως προς τις ρυθμίσεις που επιχείρησε να επιβάλει η κυβέρνηση της χώρας. Οι τραπεζίτες υποστήριξαν απλά και ξεκάθαρα ότι, μετά τη διάλυση της βρετανικής αυτοκρατορίας, αποτελούσαν τον μοναδικό κλάδο, μέσω του οποίου μπορούσε να διατηρηθεί η αυτοκρατορία αλώβητη -με διαφορετικό, όμως, τρόπο.
Ο τρόπος αυτός δεν ήταν άλλος από τη θεσμοθέτηση ενός δικτύου χρηματοπιστωτικών λειτουργιών που θα ξεπερνούσε τα εθνικά σύνορα των κρατών. Θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των διεθνών κεφαλαίων και θα προωθούσε τη νέα άνοδο των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Κυρίως των αμερικανικών που άρχιζαν εκείνη την περίοδο να κυριαρχούν στον δυτικό κόσμο – και όχι μόνο σε αυτόν.
Η παραγωγική εξασθένισή του είχε σχεδόν ολοκληρωθεί, η αποικιοκρατία είχε καταρρεύσει, αλλά το Ηνωμένο Βασίλειο ήθελε πάση θυσία να βρίσκεται σε κυρίαρχη θέση στον παγκόσμιο καταμερισμό ισχύος. Αυτό θα γινόταν μέσω του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, της εξυπηρέτησής του και της μεγιστοποίησης της απόδοσής του. Εις βάρος των δημοσίων οικονομικών, σε εθνικό επίπεδο, αλλά και σε βάρος των παραγωγικών χωρών που μπορούσαν να παράγουν προϊόντα της λεγόμενης πραγματικής οικονομίας.
Με απλά λόγια, η παραδοσιακή τραπεζική ισχύς του City του Λονδίνου άρχισε να μετατρέπεται, σε εκείνη τη φάση, σε αιχμή του δόρατος της ισχύος του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες ξεκίνησαν, με την παρέμβαση των Άγγλων τραπεζιτών (δημιουργία της Ευρωαγοράς Συναλλάγματος και Χρεογράφων). Σιγά σιγά άρχισαν να αυτονομούνται από τις εθνικές νομισματικές και πιστωτικές πολιτικές που σε παγκόσμιο επίπεδο κινούνταν εντός των πλαισίων του Bretton-Woods και των ρυθμίσεων του αμερικανικού νόμου Glass-Steagal.
Κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού συστήματος
Στην ουσία, η ευρωαγορά είναι η πρώτη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο διόγκωση της νομισματικής σφαίρας με την παράλληλη σχετική αυτονόμησή της από τις εθνικές ρυθμίσεις. Ακολούθησαν οι δύο πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970, οι οποίες διόγκωσαν τη διεθνή ρευστότητα και τη νομισματική σφαίρα. Ο κύκλος έκλεισε με το φαινόμενο που ονομάστηκε παγκοσμιοποίηση. Με την παγκοσμιοποίηση, η επελθούσα απορρύθμιση οδήγησε και στην περαιτέρω αύξηση του αριθμού των φορολογικών παραδείσων.
Στην αρχή οι ΗΠΑ βρίσκονταν εμφανώς στην αντίπερα όχθη σε σχέση με την πολιτική των Άγγλων τραπεζιτών. Όταν και εκείνες άρχισαν να αντιμετωπίζουν προβλήματα στον παραγωγικό τους τομέα (ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο), αντιλήφθηκαν ότι χρειάζονταν ελεύθερη ροή κεφαλαίων, αλλά και πλήθος χρηματοπιστωτικών εργαλείων. Αυτά, θα τους έδιναν τη δυνατότητα να διατηρήσουν την κυριαρχία τους, αναγκάζοντας τις ανερχόμενες οικονομίες, αλλά και τον πλανήτη γενικότερα, να αναλάβουν νέου τύπου δεσμεύσεις.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών των ενεργειών ήταν η περαιτέρω διόγκωση της χρηματοπιστωτικής σφαίρας και η ακόμα μεγαλύτερη αυτονόμησή της από την πραγματική οικονομία.
Πηγή slpress.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου