Παρασκευή 24 Νοεμβρίου 2017

Το φαινόμενο της σύσφιξης των επιτοκίων

analyst


του Σαράντου Λέκκα
H έναρξη της κρίσης των στεγαστικών δανείων χαμηλής εξασφάλισης στις ΗΠΑ που στην ουσία αποτελεί και την έναρξη της μεγαλύτερης από το 1928 παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης βρήκε το βασικό επιτόκιο του δολαρίου στα επίπεδα του 5,25%.
Επίπεδο υψηλό όχι όμως τέτοιο που να θυμίζει την δεκαετία του 80 όταν το βασικό επιτόκιο είχε καταγραφεί στα επίπεδα του 11,5% με το ημερολόγιο να γράφει 9 Αυγούστου 1984.
Οι νομισματικές αρχές των ΗΠΑ ξεκίνησαν σχεδόν αμέσως με την έναρξη της κρίσης την αποκλιμάκωση των επιτοκίων του δολαρίου με αποτέλεσμα με 10 κινήσεις να μειώσουν το βασικό επιτόκιο από τα επίπεδα των 5,25% που καταγράφονταν στις 18/9/2007 σε μηδενικά επίπεδα στις 16/12/2008.
Βασικός στόχος της κεντρικής τράπεζας ήταν ο επηρεασμός των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων.
Μηδενίζοντας τα επιτόκια της η FED έγραψε ιστορία αφού μηδενικά επίπεδα η οικονομία των ΗΠΑ δεν είχε ξαναδεί.
Το πόσο δύσκολες και επείγουσες ήταν οι καταστάσεις κατά τα τέλη τον χειμώνα 2007 και των αρχών του  2008 φάνηκε και από άλλο ένα ρεκόρ, την μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση των επιτοκίων σε μια κίνηση των 75 μονάδων βάσης στις 22 Ιανουαρίου 2008 στα επίπεδα των 3,5% από 4,25% που είχε καταγραφεί από τις 11 Δεκεμβρίου 2007.

Οι προοπτικές ύφεσης και μάλιστα ιδιαίτερα μεγάλης όχι μόνο για τις ΗΠΑ αλλά και για τις ισχυρότερες οικονομίες του πλανήτη, τα επίπεδα της κρίσης  η μεγαλύτερη μετά εκείνης τους 1929 αλλά και ο φόβος του αποπληθωρισμού οδήγησαν την FED στην πιο επιθετική επιτοκιακή  πολιτική της ιστορίας της.
Με ηγέτιδα δύναμη τις ΗΠΑ τα επιτόκια βρέθηκαν σε επίπεδα πρωτόγνωρα για την διεθνή νομισματική ιστορία πλην όμως η συγκεκριμένη στρατηγική επιλογή ήταν μονόδρομος αφής  στιγμής το βάθος της κρίσης ήταν ιδιαιτέρα μεγάλο.
Βέβαια από την στιγμή που η ηγετική δύναμη της παγκόσμιας οικονομίας προχωρούσε στο μηδενισμό του κόστος χρήματος της η ενδεδειγμένη πορεία και για τους υπολοίπους πρωταγωνιστές ήταν μονόδρομος. Οι πάντες ακολούθησαν χωρίς δισταγμό ακόμη και αυτοί που ιστορικά έβλεπαν τα επιτόκια ως μηχανισμό υπέρτατης εξουσίας όπως οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρωζώνης και της Βρετανίας.
Ακόμη και χώρες με ερμαφρόδιτο καπιταλιστικό σύστημα όπως η Κίνα  προσχώρησαν  στην πολιτική του μειωμένου κόστους χρήματος ως  κύριο μέσο αναχαίτισης της κρίσης.
         Η πορεία του βασικού επιτοκίου των ΗΠΑ (1994-2017)
Η σημαντικότερη  παρέμβαση όμως έγινε  για τον επηρεασμό των μακροπρόθεσμων επιτοκίων μέσω της περίφημης ποσοτικής χαλάρωσης.
Στην ουσία ομιλούμε για το περίφημο  ΄κόψιμο χρήματος’ μέσω της αγοράς τίτλων κάθε διάρκειας.
Απλοική κίνηση όταν ακούει κάποιος ότι μια κεντρική τράπεζα κόβει χρήμα, πλήν μεγάλου βεληνεκούς αφού η κεντρική τράπεζα χρησιμοποιεί το  μέγιστο όπλο της για την αντιμετώπιση ενός μέγιστου προβλήματος.
Η περίοδος της ποσοτικής χαλάρωσης στις ΗΠΑ έλαβε χώρα την  περίοδο 2008-2014 και πραγματοποιήθηκε  σε τρεις φάσεις  :
  1. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008 – ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 : ΑΓΟΡΑ ΤΙΤΛΩΝ ΑΞΙΑΣ  590 ΔΙΣ $
  2. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010 – ΙΟΥΝΙΟΣ 2011 : ΑΓΟΡΑ ΤΙΤΛΩΝ ΑΞΙΑΣ   900 ΔΙΣ $
  3. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012 – ΙΟΥΝΙΟΣ 2014 : ΑΓΟΡΑ ΤΙΤΛΩΝ 1.250 ΔΙΣ $
Το αποτέλεσμα αναμενόμενο, το χαρτοφυλάκιο της Fed που  στα τέλη του 2007, δηλαδή πριν την κρίση καταγράφονταν στα  800 δις $ εκτοξεύθηκε  στα 4,5 τρις $ οδηγώντας  στο ασφαλές συμπέρασμα ότι η διόγκωση του κατά 3,7 τρις $ οφείλεται στην αγορά ομολόγων και ενυπόθηκων δανείων.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν πλέον ιστορικά δεδομένα και λίγο πολύ είναι γνωστά, εκείνο που μας διαφεύγει και χρειάζεται ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή για να μην ισχυριστούμε αυξημένο δείκτη ανησυχίας είναι η στατιστική αποτύπωση των αποτελεσμάτων που είχαν κατά το παρελθόν οι αντίστροφες της επέκτασης κινήσεις της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ.
Από τους 13 κύκλους σύσφιξης της Fed που υπήρξαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι 10 εξ ‘αυτών τελείωσαν με μη αναμενόμενη ύφεση.
Το ποσοστό επανάληψης ενός φαινομένου στα επίπεδα του 77% περίπου πρέπει να μας κάνει ιδιαίτερα ανήσυχους για την τύχη της υφιστάμενης σύσφιξης.
Η Fed τόσο σε νομισματικό όσο και σε επιτοκιακό επίπεδο έχει αρχίζει την σύσφιξη αλλοιώνοντας σταδιακά τα δεδομένα της τελευταίας δεκαετίας κυρίως σε ότι αφορά την χρηματοδότηση των ΄εύκολων΄ επενδυτικών επιλογών, των λεγόμενων χρηματοοικονομικών.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι το χρήμα που κόπηκε κατευθύνθηκε σε μη παραγωγικές επενδύσεις.
Οι κεφαλαιαγορές και οι αγορές πρώτων υλών, εμπορευμάτων και πολύτιμων μετάλλων δέχθηκαν μεγάλες ποσότητες κεφαλαίων με αποτέλεσμα να καταγράφονται σε πλείστες από αυτές ιστορικά ανώτατα επίπεδα τιμών.
                Οι βασικοί παγκόσμιοι χρηματιστηριακοί δείκτες
Κάλλιστα  μπορούμε να μιλήσουμε για επίπεδα φούσκας οι οποίες έχουν ως υπόβαθρο το μηδενικό κόστος χρήματος και την βόμβα ρευστότητας που έριξαν οι  κεντρικές τράπεζες με πρωταγωνιστή αυτή των ΗΠΑ.
Υπερ-αποδόσεις μετοχικών αξιών αλλά και εκείνων των εμπορευμάτων, μετάλλων και πρώτων υλών υπό καθεστώς  πλήρους αβεβαιότητας και χαμηλής πτήσης των οικονομίων δεν είναι σύνηθες φαινόμενο, το αντίθετο μάλιστα εάν θεωρήσουμε ότι όλες αυτές οι αγορές αποτελούν τους καθρέπτες των οικονομιών.
Και αυτοί οι καθρέπτες έπρεπε να δείχνουν τα επίπεδα ανασφάλειας, τρόμου για την τύχη της απασχόλησης, δυσαρέσκειας για την απουσία τιμωρίας εκείνων που προκάλεσαν την κρίση και γενικότερα έπρεπε να δείχνουν την κατάρρευση αξιών, θεσμών και προσώπων που είχαν εξιδανικευθεί.
Το χάσμα μεταξύ των χρηματιστηριακής οικονομίας και της πραγματικής όπως αυτή εκφράζεται από το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν είναι μεγάλο.
Οι περισσότερες οικονομίες βρίσκονται ακόμη και σήμερα μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας ενώ το επίπεδο ισορροπίας ακόμη αναζητάτε.
Ευχή όλων να μην επαληθεύει το φαινόμενο που ακολουθεί την σύσφιξη της επιτοκιακής πολιτικής των ΗΠΑ διότι το κόστος θα είναι τρομερό όχι μόνο για τις ΗΠΑ αλλά και για το υπόλοιπο κόσμο.
Ενός κόσμου που αγωνίζεται να συνέλθει από τα αποτελέσματα της αλαζονείας των ανεξέλεγκτων οικονομικών παραγόντων.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου