Τουρκικός «δυναμίτης» σε μια άχρηστη και επιζήμια πενταμερή

Το Ποντίκι

του Σταύρου Χριστακόπουλου

Η πενταμερής σύνοδος της Γενεύης, όπως αναμενόταν, δεν άφησε πίσω της κάποιο αποτέλεσμα επί του πεδίου της διαπραγμάτευσης, παρότι αρκετοί έσπευσαν να μιλήσουν για «πρόοδο». Αντιθέτως απέφερε μια ακόμη σκλήρυνση της τουρκικής στάσης, η οποία κατ’ ουσίαν προδιαγράφει αποτυχία σε μια ακόμη απόπειρα επίλυσης του Κυπριακού.

Αν υπάρχει ένα κοινής αποδοχής συμπέρασμα, αυτό είναι ότι η Τουρκία (και ο Ερντογάν και ο κατοχικός αντιπρόσωπός του στην Κύπρο) δυναμίτισε εξ αρχής κάθε προοπτική επίλυσης. Προς απογοήτευση κάποιων στη Λευκωσία, οι οποίοι ανοήτως έκαναν τα πάντα για να αποδώσουν – αντί στην Τουρκία... – την αποτυχία στον ΥΠΕΞ της Ελλάδας Ν. Κοτζιά.

Βεβαίως τόσο ο Πρόεδρος Αναστασιάδης όσο και το γραφείο Τύπου του Έλληνα πρωθυπουργού έσπευσαν να βάλουν τέλος με ξεκάθαρες δηλώσεις.

● Νίκος Αναστασιάδης: «Καμία διάσταση απόψεων με την Ελλάδα. Βρισκόμαστε σε πλήρη σύμπλευση και ευχαριστώ την ελληνική κυβέρνηση και τον ΥΠΕΞ Νίκο Κοτζιά για την αμέριστη στήριξη. (...) Είμαστε σε απόλυτη και εναρμονισμένη πορεία με την ελληνική κυβέρνηση, είμαστε σε συνεχή διάλογο και με τον πρωθυπουργό και με τον υπουργό Εξωτερικών».

● Γραφείο Τύπου Τσίπρα: «Για άλλη μια φορά, δημοσιεύματα που παρουσιάζουν υποτιθέμενη διάσταση απόψεων ανάμεσα σε Αθήνα και Λευκωσία ή ερμηνεύουν ως ανελαστική τη στάση της ελληνικής πλευράς στερούνται σοβαρότητας και αξιοπιστίας.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός είναι σε διαρκή συνεννόηση και στηρίζει τις προσπάθειες του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας για δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού, στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ, χωρίς εγγυήσεις και κατοχικά στρατεύματα, προς όφελος του συνόλου του κυπριακού λαού.

Ο υπουργός Εξωτερικών υλοποιεί με επιτυχία, στο πεδίο της διαπραγμάτευσης, τη στρατηγική που έχει αποφασίσει η ελληνική κυβέρνηση».

Ας δούμε πώς κινήθηκαν οι πρωταγωνιστές της Γενεύης:

1. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ξεκαθάρισε ότι: «Τους το είπαμε ξεκάθαρα. Στις εγγυήσεις, στην ασφάλεια μην αναμένετε ένα πλαίσιο εγγύησης στο οποίο δεν θα υπάρχει η Τουρκία. Εμείς είμαστε για πάντα εκεί».

Επιπλέον ο πρόεδρος της Τουρκίας, επί του εδαφικού, ζήτησε παραχώρηση και ελεύθερων εδαφών (ενοποίηση της κατεχόμενης Μόρφου και των ελεύθερων Κοκκίνων στα βορειοδυτικά) έναντι της παραχώρησης της Αμμοχώστου, ενώ απέκλεισε κάθε πιθανότητα επιστροφής της Καρπασίας υπό ελληνική διοίκηση.

Όπως σημειώνει σε ρεπορτάζ της η κυπριακή εφημερίδα «Φιλελεύθερος», «η τοποθέτηση αυτή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς αυτό που απαιτεί ουσιαστικά αφορά και τη στρατιωτική βάση, την οποία ζητά να δημιουργήσει η τουρκική πλευρά σε περίπτωση συμφωνίας. Στη βάση, που, όπως προβλέπει η τουρκική πρόταση, θα είναι κυρίαρχη, ζητούν όπως εδρεύει δύναμη 2.500 στρατιωτών».

2. Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε ότι «τα τουρκικά στρατεύματα θα πρέπει να παραμείνουν στο νησί» και επιτέθηκε στην Ε.Ε. λέγοντας ότι είναι αστείο ακόμη και να συζητείται μια ευρωπαϊκή εγγύηση στην Κύπρο. Αφού η Ε.Ε. ποτέ δεν κατάφερε να αποτρέψει κάποια σύγκρουση.

3. Η Λευκωσία πανηγύρισε για το ότι πρώτη φορά η τουρκική πλευρά κατέθεσε χάρτη στο εδαφικό, αλλά η ίδια... τον απορρίπτει. Άρα μηδέν εις το πηλίκον.

4. Ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί δήλωσε κι αυτός ότι η ασφάλεια των Τουρκοκυπρίων είναι η Τουρκία – άρα και η παρουσία του στρατού της.

5. Η Αθήνα – παρότι σύρθηκε σε μια άχρηστη και επιζήμια σύνοδο – εκπροσωπήθηκε με σοβαρότητα από τον ΥΠΕΞ Νίκο Κοτζιά, ο οποίος δεν έκανε σε καμιά στιγμή πίσω στα θέματα του τερματισμού των εγγυήσεων και της αποχώρησης των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και έβαλε επιπλέον θέμα συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος για την αποχώρηση.

«Υποχώρηση η πενταμερής»

Κάπως έτσι κατέληξε μια σύνοδος η οποία, παρότι εκνεύρισε σοβαρά τους Τούρκους, είναι άξιον απορίας γιατί έγινε – και, πολύ περισσότερο, γιατί ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης επέμεινε να γίνει.

Σε όσα αφορούν την πενταμερή σύνοδο, να σημειώσουμε ότι η διεξαγωγή επικρίθηκε σφοδρότατα από το Δημοκρατικό Κόμμα, το Κίνημα Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ, το Κίνημα Αλληλεγγύη και το Κίνημα Οικολόγων - Συνεργασία Πολιτών, τα οποία με κοινή δήλωσή τους επεσήμαναν ότι η σύνοδος διεξήχθη κατά παράβαση της πάγιας θέσης ολόκληρης της κυπριακής ηγεσίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας ότι πενταμερής θα γινόταν μόνο εφόσον συμμετείχε σε αυτήν η Κυπριακή Δημοκρατία (η οποία αποκλείστηκε) και εφόσον δεν σήμαινε αναβάθμιση της κατοχικής διοίκησης (κάτι που τελικά συνέβη διότι ο Ακιντζί εμφανίστηκε στην πενταμερή ισότιμος του Αναστασιάδη).

Όπως σημειώνουν τα ίδια κόμματα στην κοινή δήλωσή τους, δεν υπήρξε κάποια συμφωνία ούτε στις εσωτερικές πτυχές του Κυπριακού ούτε στο εδαφικό. Συνεπώς μια άνευ λόγου και αντικειμένου αναβάθμιση του στάτους του κατοχικού ηγέτη μόνο ζημιά μπορεί να θεωρηθεί.

Ενδιαφέρον έχει ακόμη η τοποθέτηση του επίτιμου αρχηγού του ελληνικού ΓΕΕΘΑ Μανούσου Παραγιουδάκη σε εκπομπή του Κρήτη ΤV ότι, στον χάρτη που διέρρευσε ότι κατέθεσε η ελληνοκυπριακή πλευρά, είναι απαράδεκτο το ότι δίνεται στους Τουρκοκυπρίους η στρατηγική περιοχή της Λουρουτζίνας, η οποία παρέχει στο πιθανό μελλοντικό τουρκοκυπριακό κρατίδιο τον πλήρη έλεγχο της κεντρικής Κύπρου και του αεροδρομίου.

Συνέχεια, αλλά με ποια προοπτική;

Το διάστημα 18 - 20 Ιανουαρίου θα συνεχιστεί στο Μοντ Πελεράν της Ελβετίας η πενταμερής για την Κύπρο σε επίπεδο τεχνοκρατών. Σε αυτήν θα συμμετάσχουν

● για την κυπριακή πλευρά ο διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης,

● για την τουρκοκυπριακή πλευρά ο διαπραγματευτής Οζντίλ Ναμί,

● για την Ελλάδα ο γ.γ. του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών Δημήτρης Παρασκευόπουλος,

● για την Τουρκία ο μόνιμος αντιπρόσωπός της στα Ηνωμένα Έθνη και πρώην υφυπουργός Εξωτερικών Φεριντούν Σινιρλίογλου,

● για τη Μ. Βρετανία ο γενικός διευθυντής της Διεύθυνσης Άμυνας και Πληροφοριών του Foreign Office Τζόναθαν Άλεν,

● για την Ε.Ε. ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ε.Ε. στα Ηνωμένα Έθνη στη Γενεύη Πέτερ Σόρενσεν,

● για τον ΟΗΕ ο ειδικός σύμβουλος του γ.γ. για το Κυπριακό Έσπεν Μπαρθ Άιντα, ο οποίος θα έχει το ρόλο συντονιστή.

Υποτίθεται ότι οι ανωτέρω τεχνοκράτες θα επιχειρήσουν να επιτύχουν συμβιβασμούς στη βάση των οποίων θα μπορέσουν να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις στη Γενεύη σε επίπεδο πολιτικών ηγεσιών. Το ερώτημα είναι τι είδους συμβιβασμοί μπορεί να επιτευχθούν ύστερα από την ξεκάθαρη στάση της Τουρκίας ότι θα συνεχίσει εσαεί να υπάρχει στρατιωτικά στην Κύπρο.

Για να υπάρξει συμβιβασμός, θα πρέπει να προηγηθεί μια επώδυνη και πολιτικά μη διαχειρίσιμη υποχώρηση εκ μέρους της Αθήνας και της Λευκωσίας. Ποιος μπορεί να την αντέξει;