Το ιταλικό μνημόνιο

analyst

της Σερένας Νομικού

Πολλοί αναρωτούνται τι γίνεται ακριβώς στην Ιταλία την Κυριακή και γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη ανησυχία για τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος. Με απλά λόγια, συμβαίνει ότι περίπου συνέβη με το ελληνικό δημοψήφισμα, αλλά με μία συγκαλυμμένη μορφή.

Οι Ιταλοί δηλαδή ψηφίζουν ΝΑΙ ή ΟΧΙ, στο πρώτο τους όμως μνημόνιο και όχι στο τρίτο, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας. Τρομοκρατούνται πάντως με τον ίδιο τρόπο, αφού ναι μεν οι τράπεζες δεν έκλεισαν όπως στη δική μας χώρα, αλλά κινδυνεύουν ακόμη περισσότερο, επειδή τα κόκκινα δάνεια τους έχουν υπερβεί τα 400 δις €.

Μόνο αυτά της γνωστής πια σε όλους Monte dei Paschi υπολογίζονται στα 50 δις €, οπότε είναι ουσιαστικά χρεοκοπημένη. Η Γερμανία επιμένει στη διάσωση των ιταλικών τραπεζών από τους μετόχους, ομολογιούχους και καταθέτες τους, ενώ η ιταλική κυβέρνηση θέλει να διασωθούν από τον ESM. Η Γερμανία όμως είναι αντίθετη, αφού συμμετέχει στον ESM και δεν θέλει να διακινδυνεύσει τα χρήματα της.

Βέβαια, το τραπεζικό σύστημα της χώρας δεν πρόκειται να αφεθεί να καταρρεύσει, αφού η δικτύωση του με τις γαλλικές και με τις γερμανικές τράπεζες είναι πολύ μεγάλη. Επομένως, συμβαίνει ότι συνέβαινε στην Ελλάδα το 2010, όπου τα χρέη των ξένων τραπεζών μεταφέρθηκαν στους ευρωπαίους πολίτες.

Τυπικά τώρα οι Ιταλοί αποφασίζουν για την τύχη της Γερουσίας. Όχι όμως για την κατάργηση της, αλλά για την δυνατότητα να μην εκλέγονται οι Γερουσιαστές απ’ ευθείας από το λαό. Να διορίζονται δηλαδή από τα πολιτικά κόμματα, μεταξύ των δημάρχων και των περιφερειακών υποψηφίων τους. Θα συνεχίσει βέβαια να απαιτείται η συμφωνία τους στην υιοθέτηση νόμων, αλλά θα είναι μόνο τυπική.

Η μεταρρύθμιση του συντάγματος λοιπόν δεν θα επιταχύνει τις κυβερνητικές διαδικασίες, αλλά θα τις κάνει ευκολότερες για την εκάστοτε κυβέρνηση, αφού έχοντας την πλειοψηφία θα μπορεί να περνάει όλους τους νόμους που θέλει. Ο πρώτος στόχος εν προκειμένω είναι οι αλλαγές στην εργατική νομοθεσία, έτσι όπως ακριβώς επιβάλλονται σε άλλες χώρες με τα μνημόνια: η διευκόλυνση των μαζικών απολύσεων δηλαδή, η κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, οι μειώσεις των μισθών κοκ. (πηγή).

Μέσω της μεταρρύθμισης η Ιταλία θα εξοικονομήσει μόλις 40 εκ. € από τη μείωση των δημοσίων δαπανών, σύμφωνα με υπολογισμούς του κρατικού λογιστηρίου της. Επομένως όσα θα εξοικονομούσε εάν μείωνε τους μισθούς των Γερουσιαστών κατά 10%, χωρίς να χρειαστεί η συνταγματική μεταρρύθμιση.

Γεγονός είναι πάντως πως η Ιταλία είναι χρεοκοπημένη, έχοντας πολύ μεγάλα προβλήματα (άρθρο). Επίσης πως είναι η μεγάλη χαμένη τόσο της Ευρωζώνης, όσο και της παγκοσμιοποίησης, την οποία δεν θέλει η πλειοψηφία των Ιταλών (άρθρο).

Εκτός αυτού, θεωρείται το επόμενο πειραματόζωο της νέας τάξης πραγμάτων, με την έννοια πως οι κυρίαρχοι του σύμπαντος, οι παντοδύναμες αγορές, σχεδιάζουν μέσω της Ιταλίας να καταργήσουν εκείνες τις διατάξεις των ευρωπαϊκών συνταγμάτων που τις εμποδίζουν να κυβερνούν απολυταρχικά τις χώρες που έχουν πέσει στην παγίδα του χρέους που τους έστησαν. Καλό είναι να υπενθυμίσω εδώ την έκθεση της μεγαλύτερης τράπεζας του κόσμου από το 2013, της J.P. Morgan, σύμφωνα με την οποία η Ευρώπη δεν χρειάζεται οικονομικές μεταρρυθμίσεις, αλλά πολιτικές (πηγή). Όπως είχε γράψει η αμερικανική τράπεζα,

«τα συντάγματα και οι πολιτικές που υιοθετήθηκαν στη νότια περιφέρεια της Ευρώπης, έχοντας τεθεί σε εφαρμογή μετά την πτώση του φασισμού, έχουν μία σειρά από χαρακτηριστικά που φαίνεται πως είναι ακατάλληλα για την περεταίρω ολοκλήρωση της περιοχής».

Ως εκ τούτου, το δημοψήφισμα στην Ιταλία, στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, είναι καίριο για τα συμφέροντα των αγορών και δη των μεγάλων τραπεζών. Εν τούτοις, είτε κερδίσει το ΝΑΙ, είτε το ΟΧΙ, έχω την εντύπωση πως δεν θα αλλάξει τίποτα, αφού ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, οπαδός και υποστηρικτής του ΝΑΙ, εάν οι Ιταλοί ψηφίσουν ΟΧΙ και δεν παραιτηθεί, θα βρει έναν άλλο τρόπο για να επιβάλλει το μνημόνιο που απαιτούν οι αγορές.

Εάν πάλι τον παραιτήσουν, όπως το δικό μας Γ. Παπανδρέου, θα αναλάβει την αποστολή μία τεχνοκρατική κυβέρνηση, όπως συνέβη και στην Ελλάδα, η οποία θα δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να εφαρμοσθεί το μνημόνιο.

Ελπίζω βέβαια να μην υποταχθούν τόσο εύκολα οι Ιταλοί, όσο εμείς τόσες φορές στο παρελθόν. Σε κάθε περίπτωση, στην Ιταλία δρομολογείται η κατάργηση της Δημοκρατίας και όχι η ενίσχυση της, όπως ισχυρίζεται ο πρωθυπουργός της. Στην Ελλάδα συνέβη το ίδιο το 2010, όπως είχε γραφτεί τότε από το συνάδελφο (Το ρέκβιεμ της Δημοκρατίας).

ΥΓ: Εάν οι Ιταλοί δεν φύγουν αμέσως από το ευρώ και παραμείνουν χωρίς να εφαρμόσουν αυτά που τους ζητούν οι αγορές, θα έχουν αργά ή γρήγορα τη δική μας «τύχη». Εάν πάλι φύγουν (που δεν θα φύγουν, αλλά εάν φύγουν δεν θα διαλυθεί η Ευρωζώνη), τότε θα σταυρωθούν κυριολεκτικά από τους τοκογλύφους, για να γίνουν «παράδειγμα προς αποφυγήν» για τις υπόλοιπες χώρες. Εμπρός γκρεμός δηλαδή και πίσω ρέμα. Τί θα μπορούσε λοιπόν να τους συμβουλεύσει κανείς;