Τα Νόμπελ γήινα μοιάζουν

Στον Αμερικανό τραγουδοποιό και μουσικό Μπομπ Ντίλαν απονεμήθηκε χθες το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για τη δημιουργία «νέων ποιητικών εκφράσεων στο πλαίσιο της σπουδαίας αμερικανικής παράδοσης τραγουδιών»

Από την έντυπη έκδοση της Ναυτεμπορικής

Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη

ktzor@naftemporiki.gr

Ένα «ανορθόδοξο» Νόμπελ πέθανε, ένα «ανορθόδοξο» Νόμπελ ήρθε. Σε μια απόσταση χιλιομέτρων, η πιο ακατέργαστη εκδοχή της τέχνης. Όπως στον Μεσαίωνα, με τις ιστορίες από τη Βίβλο, που αναλάμβαναν να φέρουν κοντά στον αναλφάβητο λαό οι γελωτοποιοί. Ένα Mistero Buffo, ένα κωμικό μυστήριο, σαν αυτό που σκαρφίστηκε ο ιδιοφυής Ντάριο Φο.

Ο βάρδος του πολιτικού θεάτρου, που είχε αναλάβει τον ρόλο θεατρικού δυναμίτη, σίγησε, ο πολιτικός βάρδος μίλησε. Στην καρδιά της Σουηδικής Ακαδημίας, που του απένειμε το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ο πρώτος τραγουδοποιός στην ιστορία ενός βαρύ θεσμού και η ερώτηση βγήκε αβίαστα: «Έχετε διευρύνει πολύ τα όρια της λογοτεχνίας, έτσι δεν είναι;». «Όχι, δεν τα έχουμε διευρύνει. Αν ανατρέξετε στην ιστορία του ποιητικού λόγου θα δείτε ότι και ο Όμηρος και η Σαπφώ συνέθεσαν ποιητικά έργα που απαγγέλλονταν και τραγουδιούνταν. Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να διαβάζουμε και να ακούμε τα ποιήματα του Μπομπ Ντίλαν».

«Τον Ντίλαν τον ακούς, όπως διαβάζεις Μέλβιλ, Τσάντλερ, Αριστοτέλη», σημείωνε ο Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, που έγραψε το «Bob Dylan Τραγούδια 1962-2001 Α’ Τόμος» (εκδ. IΑΝΟS).

Σύγχρονος Όμηρος ή Αριστοτέλης; The Times They Are A-Changin’ «Ναι, τα νερά μανιάζουν/Οι καιροί αλλάζουν». Οι στίχοι βραβεία στάζουν, τα Νόμπελ γήινα μοιάζουν, το έργο με την επιρροή συνταιριάζουν. Πόσοι δαφνοστεφανωμένοι λογοτέχνες των τελευταίων ετών έχουν ασκήσει στην παγκόσμια κουλτούρα, τη μαζική -μη φοβόμαστε τις λέξεις- κουλτούρα επιρροή; Ούτε τα ονόματά τους δεν μπορούμε να συγκρατήσουμε. Πολύ ψηλά στέκονται και δεν βρέχονται.

«Και παραδεχθείτε/Πως γύρω σας φουσκώνουν τα νερά/Θα σας μουσκέψουν ως το κόκαλο, για τα καλά/Κι αν θαρρείτε/Πως αξίζει να σωθείτε/Να κολυμπάτε αρχίστε τώρα/Αλλιώς σαν πέτρες θα βυθιστείτε».

Βυθισμένη σε σκέψεις για τους καιρούς που αλλάζουν, το μαζικό αγκαλιάζουν, την απήχηση λογαριάζουν, την ποίηση αλλιώς βγάζουν. «Πόσο καιρό μπορεί κανείς να κάνει πως κοιτάει αλλού/να κάνει πως δεν βλέπει πάρα πέρα;/Η απάντηση φίλε πλανιέται στον άνεμο/η απάντηση πλανιέται στον αέρα».

Ναυτεμπορική