Νέα Πολιτική
του Στάθη Καραπάνου*
Ως γνωστόν, οι κλιματικές και περιβαλλοντικές αλλαγές που έχει προκαλέσει η θλιβερή πραγματικότητα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, τείνουν να μετατρέψουν την Αρκτική σε κομβικό πόλο της διεθνούς γεωπολιτικής σκηνής. Τόσο το καλοκαίρι του 2007 όσο και το καλοκαίρι του 2012, παρατηρήθηκε πως ο Αρκτικός Ωκεανός είχε απελευθερωθεί από τους πάγους. Αυτό το γεγονός έχει κυρίως δύο άμεσες συνέπειες. Πρώτον, παράλληλα με τον ωκεανό, απελευθερώνεται και ο βυθός του, ο οποίος είναι πλούσιος σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο και υπολογίζεται πως κρύβει περίπου το 22 τις εκατό των παγκόσμιων ενεργειακών αποθεμάτων. Δεύτερον, ο Αρκτικός Ωκεανός μπορεί χρησιμοποιηθεί, τουλάχιστον για τους καλοκαιρινούς μήνες, για διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές.
Η μετάλλαξη του σκηνικού στην Αρκτική επιφέρει μια σειρά σημαντικών προβληματισμών κλιματικής, οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής φύσεως, οι οποίοι εμπλέκονται με τα συμφέροντα τόσο των κρατών που περιβάλουν την ευρεία περιοχή, όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσσία, η Νορβηγία, η Δανία, η Σουηδία, η Φιλανδία, η Ισλανδία και ο Καναδάς, όσο και κρατών που δεν έχουν άμεση γεωγραφική επαφή με την Αρκτική, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας.
Η συσχέτιση του Πεκίνου με την Αρκτική δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο, αφού ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 η Κίνα εκδήλωσε το επιστημονικό της ενδιαφέρον για αυτήν την απόμακρη και δύσβατη περιοχή του πλανήτη. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, όμως, η ματιά της Κίνας στην Αρκτική έχει υπερβεί τα όρια της επιστημονικής εξέλιξης, έχοντας εμπλουτιστεί μευπολογισμούς στρατηγικού περιεχομένου. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η Κίνα προσπάθησε δυναμικά και τελικά κατάφερε να αναγνωριστεί ως μόνιμος παρατηρητής στο Αρκτικό Συμβούλιο, τον διεθνή θεσμό που δημιουργήθηκε από τα οκτώ προαναφερθέντα κράτη γύρω από τον Βόρειο Πόλο, για την διευθέτηση των ζητημάτων της Αρκτικής.
Για την πλήρη αποκρυπτογράφηση των κινεζικών κινήσεων αναφορικά με την Αρκτική, είναι σημαντικό να κατανοήσει κανείς πως η Κίνα είναι πλέον ένας επιτυχώς αφομοιωμένος παίκτης της διεθνούς κοινότητας, με δυνατότητα προβολής της διευρυμένης της ισχύος. Έχοντας επίγνωση της οικονομικής δυνάμεως που διακατέχει, η κυβέρνηση του Πεκίνου έχει αρχίσει να γίνεται πιο εξωστρεφής, αναζητώντας την ανάμειξή της σε οποιαδήποτε ζητήματα θεωρούνται παγκοσμίου εμβέλειας. Θεωρεί δηλαδή πλέον πως τα ίδια της τα συμφέρονται έχουν παγκόσμια εμβέλεια και προνοεί για την μελλοντική τους υπεράσπιση.
Στο επόμενο άρθρο θα επεξηγηθούν οι ειδικοί λόγοι που κινούν το ενδιαφέρον της Κίνας για την Αρκτική και θα αναλυθεί η αρχιτεκτονική της κινεζικής στρατηγικής στην συγκεκριμένη περιοχή.
* Σινολόγος, βοηθός ερευνητή στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Νάπολης «L’Orientale»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου