Παρασκευή 10 Ιουλίου 2015

Οι συνέπειες των capital controls

Το Ποντίκι



Σε κίνδυνο εισαγωγές, εμπόριο, μισθοδοσία ιδιωτικών υπαλλήλων, κρατικά έσοδα και τουρισμός
Το κλείσιμο των τραπεζών προκάλεσε ντόμινο δυσάρεστων εξελίξεων που ξεκινούν από τον τρόπο πληρωμής του προσωπικού και τις ασφυκτικές συνθήκες ρευστότητας χωρίς το «οξυγόνο» των επιταγών και φτάνουν μέχρι την προμήθεια πρώτων υλών από το εξωτερικό, την ομαλή τροφοδοσία της αγοράς (π.χ. σε φάρμακα ή άλλα είδη πρώτης ανάγκης), ανασφάλεια στους τουρίστες και τα σοβαρά εμπόδια στους εξαγωγείς.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί η κατάσταση με τις πιστωτικές κάρτες στα πρατήρια όπου επικρατεί πλήρης σύγχυση. Μάλιστα χθες υπήρξε και σκέψη στο κυβερνητικό επιτελείο να καταρτιστεί λίστα με σούπερ-μάρκετ, προμηθευτές και άλλα μεγάλα καταστήματα που δέχονται πιστωτικές κάρτες.
Προς το παρόν πάντως δεν υπάρχουν ελλείψεις στην αγορά των τροφίμων, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, οι οποίοι εμφανίζονται καθησυχαστικοί ως προς τις επόμενες ημέρες τονίζοντας ότι το οργανωμένο λιανεμπόριο διατηρεί στοκ από τρεις μέχρι και έξι μήνες ανάλογα με το προϊόν. Αλλά και να δημιουργηθούν κάποια προβλήματα σε ένα προϊόν το οποίο είναι εισαγόμενο, δεν υπάρχει περίπτωση να εμφανιστεί έλλειψη, όπως τονίζουν οι ίδιοι, καθώς όλα τα εισαγόμενα προϊόντα καλύπτονται από αντίστοιχα ελληνικά.
Η αγορά τροφίμων
Σε περίπτωση πάντως που η αναμπουμπούλα αυτή συνεχιστεί επί μακρόν, τότε η κατάσταση για την αγορά των τροφίμων θα είναι προβληματική καθώς υπάρχουν είδη που στην πλειονότητά τους είναι εισαγόμενα. Για παράδειγμα, η εγχώρια παραγωγή ζάχαρης είναι περί τους 58.000 τόνους, ενώ οι ανάγκες της χώρας σε ζάχαρη φθάνει τους 330.000 τόνους και εισάγεται ως επί το πλείστον από τη Γαλλία. 
Επίσης προβλήματα θα προκληθούν στο κρέας. Κάθε χρόνο ξοδεύουμε πάνω από 1,2 δισ. ευρώ για εισαγωγές κρέατος, καθώς μόλις το 1/5 της ζήτησης σε κρέας καλύπτεται από τον γεωργοκτηνοτροφικό κόσμο της χώρας μας. Τι σημαίνει αυτό; Ότι οκτώ στα δέκα μοσχάρια – ή αλλιώς το 80% – που καταναλώνονται στη χώρα μας είναι εισαγόμενα, αν και πουθενά δεν δηλώνεται αυτό. 
Αντίστοιχα, οι εισαγωγές στο χοιρινό καλύπτουν το 70% της κατανάλωσης, ενώ στα κοτόπουλα η κατάσταση δείχνει πιο ελεγχόμενη, με τις εισαγωγές να φθάνουν το 15%. Βασικότερες χώρες προέλευσης των εισαγωγών σε βόειο και χοιρινό είναι οι Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Αργεντινή, ενώ στα κοτόπουλα κυριαρχούν οι ιταλικές εισαγωγές. 
Ελλείψεις θα εμφανιστούν και στα αυγά, καθώς η εγχώρια παραγωγή δεν μπορεί να καλύψει την κατανάλωση και κυρίως τη ζήτηση από τη βιομηχανία και τον κλάδο των ξενοδοχείων. Σήμερα περίπου 400 εκατ. αυγά εισάγονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και κατευθύνονται σε ξενοδοχεία, εστιατόρια, υπαίθριες αγορές ή ως πολτός στις βιομηχανίες και στα εργαστήρια ζαχαροπλαστικής. Σημειώνεται ότι σήμερα η συνολική εγχώρια κατανάλωση φθάνει το 1,8 δισ. αυγά με την κατά κεφαλήν κατανάλωση να διαμορφώνεται περίπου στα 140-150 αυγά (άμεση ή έμμεση κατανάλωση). Ένα μέγεθος που «παίζει» πάνω ή κάτω ανάλογα με τον τουρισμό και τον αριθμό των μεταναστών που βρίσκονται στη χώρα.
Στο λιανικό εμπόριο πάντως γενικότερα η βουτιά στους τζίρους των επιχειρήσεων είναι δραματική, αφού οι ειδικές συνθήκες έχουν προκαλέσει επιφυλακτικότητα αλλά και πραγματική αδυναμία στους καταναλωτές να προβούν σε αγορές.
Στελέχη της αγοράς μάλιστα κάνουν λόγο για μια απλή πρόγευση των επιπτώσεων ενός Grexit. Οι επιχειρήσεις βρίσκονται σε συμπληγάδες, καθώς κινούνταν με τις μεταχρονολογημένες επιταγές και τώρα χάνουν το εργαλείο προεξόφλησης, δεδομένου ότι το τραπεζικό σύστημα δεν λειτουργεί. Από την άλλη πλευρά, οι έμποροι αντιμετωπίζουν την απειλή άρσης των ασφαλιστικών πιστώσεων εκ μέρους των ξένων οίκων, γεγονός που κόβει την εμπορική σχέση με τις ξένες αγορές και τους προμηθευτές.
Ταυτόχρονα η μισθοδοσία στον ιδιωτικό τομέα δεν είναι εξασφαλισμένη, καθώς αρκετές επιχειρήσεις ανέμεναν την εκκαθάριση επιταγών για να απελευθερώσουν διαθέσιμα που θα κατευθύνονταν για μισθούς. Κάποιες επιχειρήσεις που εξυπηρετούνται από καταστήματα και όχι από το κεντρικό σύστημα των τραπεζών αδυνατούν να εκτελέσουν επίσης πληρωμές μισθών.
Το έμφραγμα στις συναλλαγές έχει προκαλέσει αδυναμία τροφοδοσίας των καταστημάτων εστίασης, καθώς οι επιχειρηματίες, εάν δεν έχουν μετρητά, δεν θα είναι σε θέση να εξασφαλίσουν τις προμήθειες για τη λειτουργία των μαγαζιών τους.
Τουριστική αγορά
Την ίδια ώρα, σε ταξιδιωτικές συστάσεις προς τους Βρετανούς, Γερμανούς, Ολλανδούς και Βέλγους που πρόκειται να επισκεφθούν την Ελλάδα προέβησαν τα υπουργεία Εξωτερικών των χωρών τους, με κοινή συνιστώσα να έχουν επαρκή μετρητά μαζί τους και να πληρώνουν με πιστωτικές κάρτες, προκειμένου να μην ταλαιπωρηθούν από τη χρηματοπιστωτική αναταραχή.
Την επικαιροποίηση των συστάσεων προς τους πολίτες τους για ταξίδια στη χώρα μας τροφοδότησε η εικόνα των ΑΤΜs στις τράπεζες, τα οποία άδειασαν μέσα στο Σαββατοκύριακο από τον κόσμο που έσπευσε να πάρει τα χρήματά του μετά την ανακοίνωση για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος από την κυβέρνηση. Οι τουριστικοί φορείς φοβούνται ότι το παράδειγμα των τεσσάρων χωρών μπορεί να ακολουθήσουν και άλλες βασικές αγορές άντλησης επισκεπτών για την Ελλάδα, προκαλώντας ανεπανόρθωτη ζημία στον ελληνικό τουρισμό.
Οι πρώτες ακυρώσεις, πάντως, για την Ελλάδα από το εξωτερικό προς το παρόν προέρχονται μόνο από την ισραηλινή αγορά, η οποία κατά τη χθεσινή ημέρα ήταν ανοιχτή. Τουριστικοί επιχειρηματίες στην περιφέρεια εκτιμούν ότι, αν δεν αλλάξει κάτι αμέσως, από σήμερα θα καταγραφούν ακυρώσεις και από άλλες βασικές αγορές για τη χώρα μας. Παράλληλα, οι ερωτήσεις προς τους ξενοδόχους από ξένους τουρίστες που βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα για τα άδεια ΑΤΜs, καθώς και για πιθανές ελλείψεις καυσίμων και τροφίμων, συνεχίστηκαν και χθες με αμείωτο ρυθμό.
Φόροι - ταμεία
Κίνδυνο κατακόρυφης μείωσης θα έχουμε και στα φορολογικά έσοδα λόγω της τραπεζικής αργίας για έξι εργάσιμες ημέρες. Μια σειρά από σημαντικές φορολογικές υποχρεώσεις κινδυνεύουν να μείνουν ανεκπλήρωτες από τους φορολογούμενους μόνο και μόνο λόγω του φόβου για το αύριο που δημιουργεί η τραπεζική αργία.
Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που εκδόθηκε, προβλέπει ότι μπορούν να εκτελούνται πληρωμές με πίστωση λογαριασμού στο εσωτερικό της χώρας, όπως είναι οι τραπεζικοί λογαριασμοί του Δημοσίου για την πληρωμή φόρων με ηλεκτρονικό τρόπο. Να σημειωθεί ότι, στο πλαίσιο εκσυγχρονισμού του φορολογικού συστήματος, σχεδόν όλες οι πληρωμές φόρων γίνονται μέσω του τραπεζικού συστήματος με τη χρήση της λεγόμενης Ταυτότητας Οφειλής, ενώ υπό προϋποθέσεις μπορούν να γίνουν πληρωμές στα ταμεία των εφοριών.
Η επιβολή της υποχρεωτικής τραπεζικής αργίας δημιουργεί φόβους σε υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών αναφορικά με την εκπλήρωση των παρακάτω φορολογικών υποχρεώσεων:
◆ Την πληρωμή του ΦΠΑ από τις επιχειρήσεις για τη φορολογική περίοδο του Ιουνίου.
◆ Την πληρωμή δόσης για την επικύρωση ένταξης στη ρύθμιση των 100 δόσεων. Πολλοί φορολογούμενοι έχουν υποβάλει αίτηση για υπαγωγή στη ρύθμιση των 100 δόσεων και θα πρέπει εντός τριών εργάσιμων ημερών από την υποβολή της αίτησης να πληρώσουν την πρώτη δόση. Για τις εκατοντάδες χιλιάδες αιτήσεις η προθεσμία πληρωμής της πρώτης δόσης είναι εντός των ημερών που οι τράπεζες είναι κλειστές.
◆ Ανάλογοι φόβοι υπάρχουν και για την πληρωμή υποχρεώσεων προς ασφαλιστικά ταμεία, όπως είναι η καταβολή εισφορών. 
Το σίγουρο είναι, πάντως, ότι, ακόμη και αν υπάρξει η τεχνική δυνατότητα εκπλήρωσης των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, πολλοί φορολογούμενοι και ασφαλισμένοι θα προτιμήσουν να διακρατήσουν τα μετρητά τους λόγω της αβεβαιότητας που δημιουργούν οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων.
Κινητοποίηση για καθυστερήσεις στις πληρωμές μισθών
Μετά τις καταγγελίες συνδικαλιστών ότι λόγω της «τραπεζικής αργίας» μικρομεσαίοι και βιοτέχνες κυρίως θέτουν τους εργαζόμενούς τους σε διαθεσιμότητα ακόμη και σε «υποχρεωτική άδεια», το υπουργείο Εργασίας γνωστοποιεί ότι δεν θα γίνουν αποδεκτές παράνομες ενέργειες στην αγορά εργασίας με πρόσχημα τη διενέργεια του δημοψηφίσματος την Κυριακή 5 Ιουλίου.
Πολλοί εργοδότες επίσης, σύμφωνα και με επίσημες καταγγελίες προς το ΣΕΠΕ, έχουν ανακοινώσει ότι δεν θα καταβάλουν τη μισθοδοσία του μήνα λόγω κλειστών τραπεζών.
Το υπουργείο Εργασίας πάντως καλεί τους εργοδότες που καταβάλλουν σε μετρητά τους μισθούς να ζητήσουν άδεια από την Ειδική Επιτροπή Έγκρισης Συναλλαγών και επισημαίνει:
«Σε καμία περίπτωση δεν θα γίνουν αποδεκτά φαινόμενα παραβατικότητας και εργοδοτικής αυθαιρεσίας, τα οποία αποσταθεροποιούν την αγορά εργασίας και την οικονομική δραστηριότητα στη χώρα. Η επιβολή “αδειών” στους εργαζόμενους – με ή χωρίς αποδοχές – καθώς και η “απεργία” επιχειρήσεων (lock out), είναι παράνομες ενέργειες.
Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι σε πλήρη ετοιμότητα για την πρόληψη και την πάταξη φαινομένων καταστρατήγησης και παραβίασης της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας. Σε ό,τι αφορά στη μισθοδοσία των εργαζομένων δεν δικαιολογείται επ’ ουδενί η μη εμπρόθεσμη καταβολή της.
Ειδικότερα διευκρινίζονται τα εξής:
α. Για όσες επιχειρήσεις καταβάλλουν τη μισθοδοσία ηλεκτρονικά ακολουθείται η συνήθης διαδικασία.
β. Οι επιχειρήσεις που δεν καταβάλλουν τη μισθοδοσία ηλεκτρονικά καλούνται να απευθύνονται άμεσα στην Ειδική Επιτροπή Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών».


Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1871 στις 02-07-2015

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου