Η Ελλάδα χρειάζεται νέο Σύνταγμα

Νέα Πολιτική

η Νέα Πολιτική

Η Ελλάδα κυβερνήθηκε, από την εποχή της Έξωσης του Όθωνος και της ελεύσεως της δυναστείας του Γεωργίου Α΄(1863), βάσει ενός υβριδικού Συντάγματος, που συνεδύαζε στοιχεία κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και απόλυτης μοναρχίας. Αυτό το υβριδικό Σύνταγμα ίσχυσε, με κάποιες δευτερεύουσες μεταβολές που πάντως δεν αφορούσαν την βασική πολιτειακή μορφή του, μέχρι το 1967, δηλαδή έναν αιώνα.

 Δεν ισχύει η κοινοτυπία ότι το πολίτευμα της Ελλάδος ήταν η Βασιλευομένη Δημοκρατία, γιατί τα Συντάγματα του 1864, του 1911 και του 1952 προέβλεπαν ρητά ότι «ο Βασιλεύς ορίζει και παύει τους υπουργούς αυτού». Επομένως, η απόλυτη εξουσία του Μονάρχη να διορίζει πρωθυπουργό επιλογής του,έστω και αν αυτός εκ των υστέρων ώφειλε να εκμαιεύσει την εμπιστοσύνη της βουλής, καθιστούσε το πολίτευμα συνταγματικά νόθο.

Φυσικά, αυτή η μεικτή μορφή, που απέρρεε ασφαλώς από την ανάγκη των Μεγάλων Δυνάμεων να ελέγχουν μέσω του θρόνου τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, δημιούργησε πολλά προβλήματα ακόμη και στον ίδιο τον θρόνο. Και, τελικά, οδήγησε στα γεγονότα του 1965, που διέλυσαν το πολιτικό σύστημα και δρομολόγησαν στην ουσία την πορεία προς την παρακμή και την σημερινή χρεωκοπία.

Το 1974, μετά την πτώση της Δικτατορίας, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ως πρωθυπουργός της κυβερνήσεως Εθνικής Ενότητος, επανέφερε με διάταγμα σε ισχύ το Σύνταγμα του 1952 πλην των διατάξεων περί βασιλείας. Πρόεδρος παρέμεινε γιά κάποιο διάστημα ο στρατηγός Γκιζίκης, ο «πρόεδρος-μαριοννέτα» του δικτάτορα Ιωαννίδη.

Στην συνέχεια ο Καραμανλής προκήρυξε εκλογές γιά τις 17 Νοεμβρίου γιά Αναθεωρητική Βουλή (η οποία στην ουσία ήταν Συντακτική, αλλά την λέξη «Συντακτική» την αποφεύγουν όλοι οι συντηρητικοί πολιτικοί ηγέτες ως ανεξέλεγκτη, που μπορεί να θέσει επί τάπητος τα πάντα). Αφού το κόμμα του εξελέγη πρώτο και παντοδύναμο με 54,37%, ο Καραμανλής προχώρησε στην διεξαγωγή Δημοψηφίσματος γιά την μορφή του πολιτεύματος. Το δημοψήφισμα διεξήχθη στις 8 Δεκεμβρίου και ο λαός αποφάσισε την κατάργηση της Μοναρχίας με 69,2%.

 Ο Καραμανλής ήταν τώρα ελεύθερος να προχωρήσει στην διαμόρφωση ενός πραγματικά δημοκρατικού συντάγματος, και είχε δύο επιλογές: α. να καταρτίσει ένα Σύνταγμα Προεδρικής Δημοκρατίας αμερικανικού ή γαλλικού τύπου, με άμεσα εκλεγόμενο με καθολική ψηφοφορία από τον λαό, πανίσχυρο κυβερνώντα πρόεδρο. ‘Η να εγκαθιδρύσει κοινοβουλευτική δημοκρατία βρεταννικής μορφής, με διακοσμητικό πρόεδρο και πανίσχυρο εκλεγόμενο από τον λαό πρωθυπουργό.

Ο Καραμανλής, αποσκοπώντας προφανώς να κυβερνήσει ως πρωθυπουργός και μετά να «αποσυρθεί» στην προεδρία αλλά να μπορεί και ως πρόεδρος να επηρεάζει τις εξελίξεις, διαμόρφωσε ένα παγκοσμίως πρωτοφανές συνταγματικό υβρίδιο: το Σύνταγμα που ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 1975 προέβλεπε μεν ένα κοινοβουλευτικό καθεστώς βρεταννικού τύπου, με κοινοβουλευτική κυβέρνηση που αναδεικνύεται από βουλευτικές εκλογές κλπ. Αλλά, ταυτόχρονα, προέβλεπε υπερεξουσίες στον πρόεδρο της Δημοκρατίας, με κυριώτερες την δυνατότητα διάλυσης της Βουλής, προκήρυξης δημοψηφίσματος και παύσης της εκλεγμένης από τον λαό κυβέρνησης (!). Η τελευταία «προνομία» ήταν και η πιο άτοπη: ένας πρόεδρος μη εκλεγμένος από τον λαό αλλά από κοινοβουλευτικούς συσχετισμούς δυνάμεων και ενδοκομματικές ισορροπίες, είχε το συνταγματικό δικαίωμα να απολύει τον εκλεγμένο από τον λαό αρχηγό της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και πρωθυπουργό!

Ο πρόεδρος του καραμανλικού συντάγματος, με τόσες υπερεξουσίες που διέθετε, προεβλέπετο ότι θα εκλεγόταν με ηυξημένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία 200 ή στην δεύτερη και τρίτη ψηφοφορία 180 εδρών. Αδυναμία εκλογής προέδρου οδηγούσε σε διάλυση της Βουλής και εκλογές.

Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, σπουδαίος διανοούμενος αλλά στενός συνεργάτης και πολιτικό υποχείριο του Καραμανλή, ως πρόεδρος της Δημοκρατίας (1975-1980) δεν τόλμησε φυσικά να διανοηθεί να ασκήσει προεδρικές υπερεξουσίες με τον Καραμανλή πρωθυπουργό. Αλλά και ο Καραμανλής, ως πρόεδρος (1980-1985), δεν είχε το πολιτικό κεφάλαιο να συγκρουσθεί με τον κοινοβουλευτικά πανίσχυρο πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου, οπότε οι υπερεξουσίες έμειναν ανενεργές.

Όταν όμως τις κατήργησε, και ορθώς, ο Παπανδρέου, το 1985, ξέχασε να καταργήσει και την προβλεπόμενη διαδικασία εκλογής του διακοσμητικού πλέον προέδρου από την Βουλή. Αφού ο πρόεδρος δεν θα είχε πλέον υπερεξουσίες δεν χρειαζόταν και να εκλέγεται με ηυξημένη πλειοψηφία και να διαλύεται η Βουλή κάθε φορά που ο υποψήφιος δεν θα την συγκέντρωνε.

Η ανωμαλία αυτή του Συντάγματος, η όλη εκτρωματική συνταγματική σύλληψη του Καραμανλή και η παράλειψη του Παπανδρέου μπορούν και πρέπει να θεραπευθούν με την μεταβολή του πολιτεύματος σε προεδρική δημοκρατία και την άμεση εκλογή του προέδρου από τον λαό.