Οι πρωταγωνιστές της Κυριακής*

Το Ποντίκι

του Σταύρου Χριστακόπουλου

Φτάσαμε στο τέλος του δρόμου και το δίλημμα εκ μέρους των δανειστών έχει τεθεί στην κυβέρνηση με τρόπο πρακτικά αμετάκλητο και με περιθώριο έως την Κυριακή:

Ή παίρνετε τώρα μια νέα χρηματοδοτική συμφωνία, η οποία θα αποτελέσει το μέσο για την αναχρηματοδότηση του χρέους και της ελληνικής οικονομίας.

Ή λήγει οριστικά η διαπραγμάτευση και την Κυριακή, σε συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, εκκινεί η διαδικασία της ελληνικής χρεοκοπίας.

Στη διάρκεια των τελευταίων μηνών είχε διαφανεί ότι οι Ευρωπαίοι, σε αγαστή συνεργασία και σύμπνοια με το ΔΝΤ, δεν είχαν σκοπό να υποχωρήσουν από την αξίωσή τους για την πλήρη αξιολόγηση της λήγουσας συμφωνίας. Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο κάθε προσπάθεια της Αθήνας να μειώσει τα βάρη του προηγούμενου λογαριασμού, με στόχο να εκκινήσει από καλύτερη θέση τον επόμενο, τορπιλιζόταν.

Το παιχνίδι της καθυστέρησης παίχτηκε όμως και από τις δύο πλευρές:

Η κυβέρνηση επιχείρησε να μεταφέρει τη διαπραγμάτευση από το τεχνικό στο πολιτικό πεδίο και, παρότι πολλές φορές φάνηκε να εκκινεί μια παραγωγική πολιτική διαδικασία, ύστερα από μερικά χιλιόμετρα έμενε από καύσιμα και η καγκελάριος της Γερμανίας παρέπεμπε εκ νέου στους «τεχνικούς» τής τέως τρόικας.

Οι δανειστές έπαιξαν με τον χρόνο γνωρίζοντας ότι η διαρκώς αυξανόμενη χρηματοπιστωτική ασφυξία θα μετατρεπόταν σε στραγγαλισμό και περίμεναν μέχρι η ελληνική πλευρά να μην έχει πια περιθώριο χρονοτριβής.

Το αποτέλεσμα της πολύμηνης κόντρας ήταν μια βαριά ζημιά στην οικονομία, η οποία θα χρειαστεί χρόνο για να αποκατασταθεί.

Η τελευταία και κρίσιμη πράξη παίχτηκε με το δημοψήφισμα της περασμένης Κυριακής, με αποτέλεσμα ένα συντριπτικό «Όχι», στο οποίο η ευρωπαϊκή απάντηση ήταν το τελεσίγραφο της Τρίτης περί συμφωνίας ή χρεοκοπίας έως την Κυριακή.

Τα μαντρόσκυλα

Τώρα όλα δείχνουν ότι η ευρωπαϊκή στάση, επιφανειακά τουλάχιστον, όχι μόνο θα παραμείνει σκληρή, αλλά ενδέχεται να επιδεινωθεί, καθώς στον πυρήνα της Ευρώπης φαίνεται ότι το δημοψήφισμα έχει ενοχλήσει τρομακτικά και η διάθεση ταπείνωσης της ελληνικής κυβέρνησης έχει αναζωπυρωθεί - αν θεωρήσουμε ότι κάποτε είχε υπάρξει ύφεση.

Ήδη ανεβάζουν την ένταση η χθεσινή δήλωση του εκπροσώπου του Σόιμπλε ότι το θέμα του χρέους δεν υπάρχει λόγος να εξεταστεί από τη Γερμανία και η παρέμβαση του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου υπέρ της αναδιάρθρωσης, παρότι πολλοί στην Ευρώπη (δηλαδή οι Γερμανοί) την αρνούνται.

Κάπως έτσι έχουμε την εικόνα μιας ευρωομάδας, που ρητορεύει συνεχώς υπέρ του Grexit, να σκληραίνει διαρκώς τη στάση της δημιουργώντας ερώτημα για τον πραγματικό της στόχο:

Θέλει μόνο να ταπεινώσει πολιτικά την ελληνική κυβέρνηση;

Ή επιδιώκει να σκληρύνει τόσο πολύ το πλαίσιο της συμφωνίας ώστε να σπρώξει την κυβέρνηση στην άρ­νησή της και τη χρεοκοπία;

Υπάρχει προεργασία

Κι όμως, το κλίμα των τελευταίων εικοσιτετραώρων - παρά το τελεσίγραφο - δεν ήταν εντελώς αρνητικό. Από τη μία ο Γάλλος ΥΠΟΙΚ Μισέλ Σαπέν είχε δηλώσει τη Δευτέρα μεταξύ άλλων:

«Δουλέψαμε όλη την προηγούμενη εβδομάδα ο πρόεδρος Ολάντ κι εγώ ο ίδιος με τον πρόεδρο Γιούνκερ, με τον πρόεδρο του Eurogroup, με την ΕΚΤ, με τους Έλληνες, σε πρό­ταση που ήταν και πρόταση της Γαλ­λίας. (...) Υπάρχει ήδη στο τραπέζι η βάση για έναν διάλογο, ανήκει όμως στην Ελλάδα να μας αποδείξει ότι αντιμετωπίζει σοβαρά αυτόν τον διάλογο και ότι ξέρει πως μπορεί να παραμείνει στο ευρώ. (...) Το νήμα του διαλόγου κρατείται γερά και κρατείται από τη Γαλλία από τη μια πλευρά».

Από την άλλη, η ίδια η καγκελάριος, μετά τη σύνοδο κορυφής της Τρίτης, είχε φροντίσει να διευκολύνει τη διαδικασία αρνούμενη ότι ζητάει από την ελληνική κυβέρνηση μια πλήρη συμφωνία (staff level agree­ment) και αρκέστηκε σε μια λεπτομερή περιγραφή των όρων αυτής της συμφωνίας, με διατυπωμένες τις προαπαιτούμενες δράσεις (μέτρα που θα περάσουν από τη Βουλή) για να επικυρωθεί η συμφωνία αυτή.

Το σκληρό δίλημμα

Καθώς τα πάνω κάτω ενδέχεται να είναι κάμποσα τις επόμενες ώρες, ένα είναι το μη αμφισβητούμενο στοιχείο του ευρωπαϊκού τελεσιγράφου: Ότι στον Τσίπρα -προσωπικά, καθώς ο ίδιος έχει αναλάβει το βάρος της διαπραγμάτευσης- έχει τεθεί ένα μεγάλο δίλημμα:

Να διαχειριστεί την υπογραφή και εφαρμογή ενός νέου μνημονίου με πλήρη επιτήρηση και να πληρώσει το ανάλογο βραχυπρόθεσμο πολιτικό κόστος. Με ανοιχτό πάντα το ενδεχόμενο να κερδίσει την παρτίδα σε βάθος χρόνου.

Ή, αλλιώς, να διαχειριστεί μια τραγικά επώδυνη χρεοκοπία - εντός του ευρώ σε πρώτη φάση, αφού νομικά το Grexit είναι μια πολύ περίπλοκη ιστορία και ίσως χρειαστεί χρόνο -, η οποία θα ρίξει τη χώρα σε μαύρη τρύπα και ο ίδιος θα ρισκάρει το πολιτικό του μέλλον και αυτό του ΣΥΡΙΖΑ.

Προφανώς κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις που θα δρομολογηθούν τις επόμενες ώρες και μέρες ούτε προφανώς να υποδείξει σε οποιονδήποτε τις επιλογές του, πόσο μάλλον όταν υπάρχουν και άλλα σενάρια, τα οποία θα δείτε στη σελίδα 4 του σημερινού μας φύλλου.

Κυρίως κανείς δεν μπορεί να διαγνώσει με βεβαιότητα:

αν υπάρχει ένα ικανοποιητικό επίπεδο συμφωνίας που θα οδηγήσει σε διέξοδο μέχρι την Κυριακή,

αν οι Ευρωπαίοι έχουν αποφασίσει να ωθήσουν την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό στα άκρα για να τους ρίξουν,

αν θέλουν τη χώρα πτωχευμένη εντός ή εκτός ευρώ,

αν σκοπεύουν να πάνε σε μια συμφωνία την οποία θα υπονομεύουν σε κάθε βήμα.

Σε κάθε περίπτωση τα επόμενα εικοσιτετράωρα θα αποκαλύψουν τις προθέσεις όλων των πρωταγωνιστών - με τη χώρα κυριολεκτικά στο χείλος του γκρεμού...

* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1872 στις 9-7-2015