Η μελέτη McKinsey και η απουσία διαθέσιμης εξειδίκευσης από την αγορά εργασίας

oikonomica

Στις αρχές Ιανουαρίου του 2014 Η εταιρεία μελετών McKinsey & Company δημοσίευσε μελέτη με τίτλο Education to employment: Getting Europe’s youth into work full report. Η μελέτη, έκτασης 118 σελίδων, έλαβε περιορισμένη δημοσιότητα στη χώρα μας με άρθρα σαν αυτό ή αυτό.

Η έρευνα διεξήχθη σε 8 χώρες. Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο. Ερωτήθηκαν 8.600 εργοδότες, εκπαιδευτικοί και νέοι. Σημειώνεται στην έρευνα ότι η αύξηση της ανεργίας δεν είναι πάντα αποτέλεσμα της μείωσης των διαθέσιμων θέσεων εργασίας, αλλά αντίθετα το γεγονός ότι όλο και μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού αναζητά εργασία. Οι διαθέσιμες θέσεις εργασίας στις δυτικές χώρες είναι σταθερές διαχρονικά. Η αύξηση όμως του ορίου συνταξιοδότησης και η δυναμική είσοδος των γυναικών στην αγορά εργασίας έχουν αυξήσει κατακόρυφα το εργατικό δυναμικό και κατά συνέπεια την ανεργία.

Στόχος της μελέτης είναι η χαρτογράφηση της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας μέσω έρευνας που διεξήχθει σε εργοδότες, εργαζόμενους και εκπαιδευτικούς. Η έρευνα αποκαλύπτει ότι παρά την άποψη που διατηρεί πάνω από το 74% των εκπαιδευτικών, η πλειοψηφία των εργοδοτών πιστεύουν ότι η πλειοψηφία των νέων που βγαίνουν από το σύστημα εκπαίδευσης δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι για τον εργασιακό χώρο. Το 1/3 των εργοδοτών απάντησε ότι δεν μπορεί να βρει στην αγορά εργασίας εργαζόμενους με τα προσόντα που οι ίδιοι επιθυμούν. Το πρόβλημα οξύνεται κατά κανόνα στις χώρες με τη μεγαλύτερη ανεργία. Στη χώρα μας το 45% των εργοδοτών απάντησαν ότι η έλλειψη της διαθέσιμης εξειδίκευσης που αναζητούν στην αγορά εργασίας δημιουργεί προβλήματα στην επιχείρησή τους. Το πρόβλημα δεν είναι τόσο έντονο σε χώρες όπως η Αγγλία ή η Γερμανία.

Αυτό που απουσιάζει πλήρως από την έρευνα και από τη δημόσια συζήτηση είναι το ποσό που οι εργοδότες είναι διατεθειμένοι να διαθέσουν για αυτή την εξειδίκευση. Χωρίς να μπορεί να αρνηθεί κανείς ότι υπάρχουν πολλές καλοπληρωμένες δουλειές, η πλειοψηφία των εργοδοτών δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για την εξειδίκευση που ζητάνε. Η μισθωτή εργασία δεν αμείβεται ικανοποιητικά και αυτό είναι κάτι το οποίο δεν ισχύει μόνο στη χώρα μας. Το κλασικό παράδειγμα με τους πτυχιούχους που ανοίγουν σουβλατζίδικα και τυλίγουν τις πίτες με αντίγραφα του πτυχίου τους δεν είναι απλώς γραφικότητες. Όταν ένας πτυχιούχος με μεταπτυχιακό από καλό αγγλικό πανεπιστήμιο επέστρεφε στην Ελλάδα (προ κρίσης) και δυσκολευόταν να βρει εργασία με αμοιβή που να ξεπερνάει τα €900, πολύ λογικό ήταν να απογοητεύεται και να στρέφεται αλλού. Από την έλευση της κρίσης και μετά τα πράγματα μόνο χειροτέρεψαν.

Σε αυτό το πλαίσιο ένας αξιόλογος νέος με πίστη στις δυνατότητές του δύσκολα θα επιλέξει τη μισθωτή εργασία με μέτριες αποδοχές και προοπτικές. Θα προτιμήσει το ελεύθερο επάγγελμα ή το άνοιγμα της δικής του επιχείρησης, έστω και αν η δραστηριοποίησή της δεν έχει καμιά σχέση με τις σπουδές του.

Πολλές φορές διαβάζουμε ότι στην Ελλάδα έχουμε ασυνήθιστα μεγάλο αριθμό γιατρών, δικηγόρων, ελευθέρων επαγγελματιών γενικά και ασυνήθιστα μεγάλο αριθμό μικρών επιχειρήσεων.

Από την άλλη μεριά οι εργοδότες ισχυρίζονται ότι δε βρίσκουν το εξειδικευμένο προσωπικό που αναζητούν. Η εξειδίκευση όμως υπάρχει, απλώς λόγω έλλειψης ικανοποιητικών προοπτικών η εξειδίκευση είτε μεταναστεύει είτε βολεύεται με μια θέση στο δημόσιο, με ένα ιδιωτικό γραφείο ή με μια μικρή επιχείρηση. Ο κάθε άνθρωπος από μόνος του θα κάνει την ορθολογικότερη επιλογή για τον εαυτό του και την οικογένειά του. Αν ένας ηλεκτρολόγος μηχανικός με διδακτορικό μπορεί να βγάζει πάνω από €3.000 το μήνα παραδίδοντας ιδιαίτερα μαθήματα φυσικής και χημείας σε μαθητές Γ’ Λυκείου, γιατί να προτιμήσει να δουλέψει σε μια εταιρεία πληροφορικής για λιγότερα από τα μισά;

Οι εργοδότες που στην πλειοψηφία τους απολύουν τα έμπειρα στελέχη τους για να τα αντικαταστήσουν με 25χρονους, οι οποίοι θα αμείβονται με τα μισά και λιγότερα χρήματα και απογοητεύονται με την ποιότητα του εργατικού δυναμικού, καλά θα κάνουν να συνειδητοποιήσουν ότι η εξειδίκευση που ζητάνε δεν είναι τσάμπα, ούτε βρίσκεται με τα λιγότερα από τα €600 μεικτά του βασικού μισθού.

Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Με τους μισθούς στα σημερινά επίπεδα η εξειδίκευση θα καταφεύγει στο εξωτερικό ή στο άνοιγμα του 5ου μαγαζιού που σερβίρει παγωμένο γιαούρτι στην πλατεία και οι εργοδότες θα μένουν με το παράπονο ότι οι νέοι δεν είναι όπως τα παλιά τα χρόνια, είναι αγράμματοι παρά τα πτυχία τους, είναι τεμπέληδες και δεν έχουν φιλότιμο.

Αν κάποιος θέλει ο εργαζόμενος να κάνει τη δουλειά του με κέφι και φιλότιμο θα πρέπει να του δώσει πάνω από €1.200 καθαρά. Αν θέλει ο εργαζόμενος να προνοήσει για τις δουλειές της επόμενης εβδομάδας θα πρέπει να δώσει πάνω από 1.500, ενώ αν θέλει να γνοιαστεί για το μακροπρόθεσμο μέλλον της επιχείρησης, να είναι στέλεχος δηλαδή, θα πρέπει να δώσει πάνω από €2.000.