Παρασκευή 15 Μαΐου 2015

Η άλλη όψη του δημοσίου χρέους


Μεγάλη συζήτηση γίνεται γύρω από το μέγεθος του δημοσίου χρέους, όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά σε πανευρωπαϊκό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η επικρατούσα άποψη αυτή τη στιγμή στην ΕΕ, έτσι όπως εκφράζεται από το Βερολίνο και τη Φρανκφούρτη και αποτυπώνεται στοσύμφωνο σταθερότητας προσβλέπει στη μείωση του δημοσίου χρέους. Αυτή η μείωση, όπως έχουμε εξηγήσει και στο παρελθόν αποσκοπεί στη μείωση του ρόλου του κράτους στην οικονομική ζωή με ότι αυτό συνεπάγεται.
Η όλη συζήτηση που αναπτύσσεται όμως είναι εξαιρετικά μονόπλευρη και επικεντρώνεται μόνο στην πλευρά της προσφοράς. Μόνο δηλαδή στην έκδοση από την πλευρά του κράτους ομολόγων. Η αγορά όμως δεν κινείται μόνο από την προσφορά, αλλά και από τη ζήτηση. Από που όμως προκύπτει η ζήτηση για την αγορά κρατικών ομολόγων; Η απάντηση είναι από πιστωτικά ιδρύματα, επενδυτικά κεφάλαια και ασφαλιστικούς οργανισμούς.
Τα κρατικά ομόλογα, ιδιαίτερα των ανεπτυγμένων οικονομικά χωρών αποτελούν μια εξαιρετικά συντηρητική επένδυση και πολλές φορές λειτουργούν αντισταθμιστικά στον κίνδυνο που αναλαμβάνουν διάφοροι οργανισμοί από άλλες επενδύσεις. Τα πιστωτικά ιδρύματα δεν είναι υποχρεωμένα να κρατούν αποθεματικά για επενδύσεις σε κρατικά ομόλογα χωρών με αξιολόγηση ΑΑΑ, χωρίς να ισχύει το ίδιο για επενδύσεις σε εταιρικά ομόλογα, αξιολογημένα με βαθμολογία ΑΑΑ. Αυτό θεωρείται φυσιολογικό μιας και οι κρατικές οντότητες είναι κατά κανόνα πολύ πιο σταθερές από τις περισσότερες εταιρείες. Τα ασφαλιστικά ταμεία και τα επενδυτικά κεφάλαια από την άλλη, όσο ριψοκίνδυνα και αν είναι επιλέγουν πάντα ένα μείγμα ομολόγων, κρατικών ή εταιρικών, μετοχών και παραγώγων για το χαρτοφυλάκιό τους.

Η έκδοση ελληνικού χρέους τον Απρίλιο του 2014 έγινε ανάρπαστη παρόλο που το ελληνικό δημόσιο είναι πρακτικά χρεοκοπημένο. Ποιος νοήμον άνθρωπος θα αγόραζε 3 δισεκατομμύρια ελληνικού χρέους, τη στιγμή που το ίδιο το δημόσιο χρωστάει 6 δις στους προμηθευτές του; Από που προκύπτει αυτή η ζήτηση;
Η απάντηση, όσο και αν ακούγεται παράδοξο προέρχεται από τη γήρανση του πληθυσμού. Το προσδόκιμο όριο ζωής αυξάνεται συνεχώς μαζί με το ποσοστό του πληθυσμού που βγαίνει στη σύνταξη. Για να μπορεί να επιβιώσει αυτό το όλο και αυξανόμενο τμήμα του πληθυσμού χρειάζεται με κάποιο τρόπο να αποταμιεύσει χρήματα κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου, έτσι ώστε να συντηρηθεί μετά την απόσυρσή του από την αγορά εργασίας. Αυτή η αποταμίευση μπορεί να πάρει τη μορφή εισφορών σε ένα ασφαλιστικό ταμείο, επενδύσεων, μέσω ενός επενδυτικού ταμείου ή ατομικών, ή απλών καταθέσεων σε μια τράπεζα.
Όσο λοιπόν αυξάνει το μη ενεργό ποσοστό του πληθυσμού θα αυξάνει και η ζήτηση για συντηρητικές ως επί το πλείστον επενδύσεις με σχετικά σταθερές αποδόσεις. Τα κρατικά ομόλογα είναι ιδανικά για να καλύψουν αυτές τις ανάγκες και αυτός είναι ο λόγος που ακόμα και οι εκδόσεις ελληνικών ομολόγων γίνονται ανάρπαστες. Αυτός είναι και ο λόγος που τα γερμανικά ομόλογα πουλιούνται προσφέροντας σχεδόν μηδενικό επιτόκιο.
Αν το δημοσιονομικό σύμφωνο δεν αναθεωρηθεί και η ΕΕ όντως μπει σε μια τροχιά απομείωσης του δημοσίου χρέους της, τα πιστωτικά ιδρύματα, τα επενδυτικά σχήματα και τα ασφαλιστικά ταμεία θα αναγκαστούν να στραφούν σε διαφορετικές, πιο ριψοκίνδυνες τοποθετήσεις των αποθεματικών τους δημιουργώντας έτσι μια αστάθεια στο πιστωτικό και στο ασφαλιστικό σύστημα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Το παράδοξο με αυτή τη στρατηγική είναι ότι πλήττει πρωτίστως τη Γερμανία, η οποία έχει έναν από τους πιο «γερασμένους» πληθυσμούς στην ΕΕ.

Το δημοσιονομικό σύμφωνο λοιπόν στρέφεται τόσο κατά του κράτους, όσο και κατά του ασφαλιστικού συστήματος και της τρίτης ηλικίας …

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου