Το βράδυ της Τετάρτης 18.12.2013
οι υπουργοί οικονομικών της ΕΕ ήρθαν σε συμφωνία για την ένωση των τραπεζικών
συστημάτων των χωρών τους. Στην πράξη βέβαια η «Τραπεζική ένωση» υφίσταται μόνο
στον τίτλο της ανακοίνωσης. Στην πραγματικότητα τέτοια ένωση ούτε θεσπίζεται,
αλλά ούτε και προγραμματίζεται για το ορατό μέλλον. Και όταν μιλάμε για το
ορατό μέλλον δεν αναφερόμαστε στα επόμενα 2-3 χρόνια που καίνε την Ευρώπη, αλλά
ούτε καν στη δεκαετία, η οποία αποτελεί τον επίσημο ορίζοντα της τραπεζικής
ένωσης. Ας δούμε όμως τι προβλέπει το αρχικό πλάνο δεκαετίας στο οποίο κατέληξε
το Ecofin, όπως περιγράφεται στο κείμενο που
διέρρευσε η Λιθουανική προεδρία αρχικά και στην επίσημη ανακοίνωση του
Ecofin αργότερα.
Δημιουργείται μια ενιαία υπηρεσία
(Single Resolution Mechanism – SRM) εκκαθάρισης χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, το
συμβούλιο της οποίας θα αποφασίζει τον τρόπο με τον οποίο θα διευθετούνται
προβλήματα που παρουσιάζονται σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Η διευθέτηση των
προβλημάτων που παρουσιάζονται θα μπορεί να γίνει είτε με ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών,
όπως έγινε στην Ιρλανδία και την Ελλάδα είτε με κούρεμα καταθέσεων (bail in),
όπως έγινε στην Κύπρο, είτε με συνδυασμό των δύο μεθόδων.
Το συμβούλιο θα έχει πρόεδρο και
τέσσερα εκτελεστικά μέλη, ενώ θα συμμετέχει με ένα μέλος και κάθε χώρα της Ευρωζώνης
ή όποια άλλη χώρα της ΕΕ επιθυμήσει να αποτελέσει μέρος του μηχανισμού.
Το SRM θα δρα από κοινού με το
εποπτικό συμβούλιο του τραπεζικού συστήματος (Single Supervisory Mechanism –
SSM). Όταν θα λαμβάνεται προειδοποίηση από το SSM ή την ΕΚΤ ότι μια τράπεζα
κινδυνεύει να χρεοκοπήσει θα συνεδριάζει μετά το απόγευμα της Παρασκευής για να
αποφασίσει με ποιο τρόπο θα αντιμετωπιστεί η κατάσταση σε συνεργασία με την
εθνική αρχή του κράτους στο οποίο δραστηριοποιείται η τράπεζα. Από τη στιγμή
που το SSM λάβει την απόφασή του, αυτή γίνεται εκτελεστή μέσα σε 24 ώρες. Σε
αυτό το διάστημα το Συμβούλιο μπορεί να ασκήσει veto ή να ζητήσει
τροποποιήσεις. Η όλη διαδικασία θα μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα σε ένα
Σαββατοκύριακο, πριν ανοίξουν οι αγορές.
Ο μηχανισμός θα ξεκινήσει να
λειτουργεί το 2015 και οι αποφάσεις του σχετικά με θέματα διευθέτησης
τραπεζικών κρίσεων θα ξεκινήσουν να λαμβάνονται από το 2016. Τα κονδύλιά του θα
προέρχονται από τα ίδια τα τραπεζικά ιδρύματα και στην αρχή δε θα αποτελέσουν
ενιαίο ταμείο, αλλά το κάθε κράτος – μέλος θα έχει τη δική του ανεξάρτητη
μερίδα. Εάν κάποια Ελληνική τράπεζα αντιμετωπίσει προβλήματα από το 2016 και
μετά και ο SRM αποφασίσει να την ανακεφαλαιοποίησή της, θα έχει διαθέσιμα
κονδύλια μόνο από το τμήμα του κεφαλαίου του SRM που προέρχεται από την
Ελληνική συμμετοχή.
Σταδιακά βέβαια οι εθνικές
μερίδες θα καταργηθούν και το ταμείο του SRM θα γίνει ενιαίο[1]. Από το 2025 τα
κεφάλαια που θα διαχειρίζεται ο μηχανισμός θα ανέρχονται στα 55 δισεκατομμύρια
ευρώ. Σε αυτό το σημείο εντοπίζεται η αδυναμία του μηχανισμού. 50
δισεκατομμύρια κόστισε μόνο η Ελληνική ανακελαιοποίηση. Ένας μηχανισμός που θα
έχει στη διάθεσή του 55 για ολόκληρη την Ευρωζώνη τι περιθώρια δράσης θα έχει;
Το ποσό αυτό μετά βίας φτάνει για την ανακεφαλαιοποίηση μιας μικρομεσαίας
ευρωπαϊκής τράπεζας. Αυτό που γίνεται πλέον ολοφάνερο είναι ότι το μοντέλο
Ντάισελμπλουμ θα υιοθετηθεί πανευρωπαϊκά. Ο SRM θα είναι ακόμα πιο αδύναμος και
από τους εθνικούς μηχανισμούς ασφάλισης καταθέσεων[2]. Δε θα έχει
άλλες επιλογές πέρα από το κούρεμα καταθέσεων και θα εξακολουθήσει να είναι
απαραίτητη η συμμετοχή των εθνικών οργανισμών διασφάλισης καταθέσεων.
Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για
δυνατότητα του μηχανισμού να δανείζεται από την ΕΚΤ για να «σώσει» μια τράπεζα.
Το ερώτημα που τίθεται βέβαια είναι τι να τον κάνουμε έναν τέτοιο μηχανισμό,
όταν στην ουσία είναι ανίσχυρος. Χρειάζεται κοινός Ευρωπαϊκός μηχανισμός για να
μας πει ότι αν μια τράπεζα έχει προβλήματα θα πρέπει να κουρευτούν οι
καταθέσεις; Από τη στιγμή που δεν γίνεται εκμετάλλευση της δυνατότητας της ΕΚΤ
να «κόβει» χρήμα ο SRM είναι πρακτικά ένας άχρηστος οργανισμός που θα
ενεργοποιηθεί σε δέκα και βάλε χρόνια από τώρα. Μια ακόμη ανούσια απόφαση του
Ecofin κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της Γερμανίας η οποία θέλει να αποφύγει
την τραπεζική ένωση όπως ο διάβολος το λιβάνι.
[1] Αυτό θα
γίνει σε βάθος 10ετίας, καθώς κάθε έτος το 10% των κεφαλαίων κάθε χώρας θα
μεταφέρεται στο «κοινό» ταμείο.
[2] Ενδεικτικά
ο Ελληνικός μηχανισμός έχει στη διάθεσή του περί τα 3 δισεκατομμύρια, τα οποία
φτάνουν το πολύ για τη διάσωση μιας μικρής τράπεζας μεγέθους Proton Bank
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου