Το πρωτογενές πλεόνασμα και η επιστροφή στις αγορές

oikonomica

Πολύς λόγος γίνεται για το πρωτογενές πλεόνασμα που φαίνεται να πέτυχε η χώρα το 2013. Στοιχεία των μηνών Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου του 2014 δείχνουν άλλα 2 δις πλεόνασμα για τους δύο αυτούς μήνες. Γιατί λοιπόν η χώρα καταφεύγει σε δανεισμό τον Απρίλιο και επιζητεί την έγκριση της τρόικας για την εκταμίευση της τελευταίας δόσης για να καλύψει τις ανάγκες της;

Κατ’ αρχή πρέπει να διευκρινίσουμε τι είναι το πρωτογενές πλεόνασμα. Το πρωτογενές πλεόνασμα σημαίνει ότι η γενική κυβέρνηση έχει περισσότερα έσοδα από ότι έξοδα αν εξαιρεθούν δαπάνες τόκων και χρεολυσίων. Το πρωτογενές πλεόνασμα δε σημαίνει ότι η κυβέρνηση μπορεί να καλύψει μόνη της τις ανάγκες της. Αν η κυβέρνηση συνεχίζει να έχει την πρόθεση να ξεπληρώνει όλα τα δάνεια που έχει πάρει το πρωτογενές πλεόνασμα δε σημαίνει απολύτως τίποτε. Αντίθετα μπορεί η οικονομία να έχει πρωτογενές πλεόνασμα και αν αυτό δεν ξεπερνάει το μέγεθος των τόκων του δημοσίου χρέους, τότε το χρέος θα συνεχίσει να αυξάνει. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας εξακολουθεί να είναι 12 δις το χρόνο.

Αν η κυβέρνηση δεν έχει σκοπό να χρησιμοποιήσει το πρωτογενές πλεόνασμα σαν διαπραγματευτικό όπλο για την διαπραγμάτευση ελάφρυνσης (κουρέματος) του χρέους, το πρωτογενές πλεόνασμα είναι άχρηστο. Το μόνο που μαρτυρά είναι ότι επέρχεται μια ισορρόπηση στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού. Και δυστυχώς η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει σκοπό να χρησιμοποιήσει αυτό το όπλο.

Αυτό που πραγματικά θα ήταν ηχηρό μήνυμα προς της αγορές, με την τωρινή λογική της κυβέρνησης, θα ήταν η δυνατότητα αποπληρωμής και των τόκων με τα έσοδα του προϋπολογισμού. Αυτό θα σήμαινε ότι η χώρα θα έμπαινε σε τροχιά απομείωσης του χρέους. Αυτή η απομείωση όμως θα ήταν ακόμα πιο καταστροφική για την Ελληνική οικονομία. Με το εμπορικό ισοζύγιο αρνητικό, τις εξωτερικές επενδύσεις μηδαμινές και ταυτόχρονη αποπληρωμή χρεών του δημοσίου, το χρήμα κυριολεκτικά θα έφευγε από την ελληνική αγορά. Αυτό συμβαίνει ήδη, αλλά η πολιτική επιδίωξης πρωτογενών πλεονασμάτων αναμένεται να εντείνει το φαινόμενο στο μέλλον.

Το μόνο που θα έσωζε τη χώρα θα ήταν η κατακόρυφη αύξηση των εξαγωγών έτσι ώστε να επιτευχθεί θετικό εμπορικό ισοζύγιο. Και παρά την ανάκαμψή των εξαγωγών κατά τα χρόνια της κρίσης το έλλειμμα στο ισοζύγιο καλά κρατεί.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι εξαγωγικές επιχειρήσεις είναι, σύμφωνα με δημοσκόπηση στο δικτυακό τόπο του συνδέσμου Ελλήνων εξαγωγέων, η έλλειψη ρευστότητας. Και ρευστότητα με τις χρηματαγορές κλειστές και με το χρήμα να φεύγει από τη χώρα, είτε μέσω του αρνητικού εμπορικού ισοζυγίου είτε για την αποπληρωμή δανείων, δεν πρόκειται να αποκτήσουν. Χωρίς τα απαραίτητα κεφάλαια για να πραγματοποιήσουν επενδύσεις και να γίνουν ανταγωνιστικότερες το μέλλον διαγράφεται σκοτεινό.

Πρωτογενές πλεόνασμα δε σημαίνει αποπληρωμή χρεών. Πρωτογενές πλεόνασμα δε σημαίνει αύξηση της ρευστότητας στην ελληνική οικονομία, αλλά αντίθετα περαιτέρω «στέγνωμά» της. Από τη στιγμή που η κυβέρνηση δεν προτίθεται να χρησιμοποιήσει το πρωτογενές πλεόνασμα σαν διαπραγματευτικό όπλο, αυτό δε σημαίνει απολύτως τίποτε και σίγουρα δε σημαίνει ότι αυξάνεται η φερεγγυότητα της χώρας. Το ότι η χώρα δανείστηκε κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες 3 δισεκατομμύρια δε σημαίνει ότι ανέκτησε την εμπιστοσύνη των αγορών Αν η χώρα είχε πραγματικά επιστρέψει στις αγορές δε θα συνέχιζε να επιδιώκει την εκταμίευση της τελευταίας δόσης των 12 δισεκατομμυρίων από την τρόικα, θα τα δανειζόταν από τις αγορές, οι οποίες δεν «έσκισαν το μνημόνιο», όπως ανέφεραν Τα Νέα στο πρωτοσέλιδό τους μετά την επιτυχή έκδοση πενταετούς ομολόγου στις 09.04.2014

Τέλος για να μπορέσει να επιτύχει και αυτή τη μικρή επιτυχία η Ελληνική κυβέρνηση έχει αφήσει απλήρωτους προμηθευτές και έχει εξαιρέσει από τον υπολογισμό το κόστος της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, το οποίο χαρακτηρίστηκε μη επαναλαμβανόμενο. Αυτή βέβαια είναι η τρίτη ανακεφαλαιοποίηση από το 2008 και το δημόσιο ήδη μετράει μεγάλες απώλειες στις μετοχές που πήρε μέσα σε μήνες. Οι απώλειες αυτές επίσης δεν υπολογίζονται. Αν σε δύο χρόνια χρειαστούν άλλα 20 δις δε θα τα βάλει το κράτος; Πότε αρχίζει μια δαπάνη να θεωρείται επαναλαμβανόμενη; Η δε πρακτική της εξαίρεσης του κόστους της ανακεφαλαιοποίησης από τον υπολογισμό των εξόδων εφαρμόζεται μόνο στη χώρα μας.

Ο μόνος λόγος που βγήκαμε στις αγορές είναι η οι υπαινισσόμενες διαβεβαιώσεις των υπολοίπων χωρών της ΕΕ και της ΕΚΤ, μέσω του προγράμματος ΟΜΤ, ότι δε θα αφήσουν τη χώρα να χρεοκοπήσει. Ο διεθνής τύπος εξακολουθεί να θεωρεί ότι η χώρα βρίσκεται στο χείλος της χρεοκοπίας. Ο Χανς – Βέρνερ Ζινχαρακτηρίζει το πλεόνασμα παραπλάνηση, ο Guardian υποστηρίζει ότι η χώρα είναι ένα βήμα πριν τη χρεοκοπία, ενώ η Wall Street Journal μιλάει πάλι για Greek statistics. Τα Νέα όμως πανηγυρίζουν …