Τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ για την ελληνική οικονομία

economia

Το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) εξέδωσε στη δημοσιότητα την πρώτη τριμηνιαία έκθεσή του, στο πλαίσιο των περιοδικών επισκοπήσεων του για την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Στην εν λόγω έκθεση, μεταξύ άλλων, επισημαίνεται η αναγκαιότητα για την επιτυχή έκβαση των διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές-εταίρους, καθώς όσο καθυστερεί η διαδικασία τόσο επιβαρύνονται τα οικονομικά δεδομένα της χώρας, ενώ παράλληλα τονίζεται το μέγεθος της αποτυχίας για όλες τις διαπραγματευόμενες πλευρές από έναν πιθανό εκτροχιασμό του ελληνικού προγράμματος, την ώρα που το μεγαλύτερο τμήμα της προσαρμογής έχει ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, το κύριο ζητούμενο από όλες τις πλευρές θα πρέπει να είναι η δημιουργία των όρων για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, στόχος που θα πραγματοποιηθεί «μέσα από απαραίτητες βαθιές δομικές αλλαγές και όχι με περαιτέρω συνολική δημοσιονομική προσαρμογή». Επιπλέον, προβλέπει μεικτές προοπτικές για το επόμενο διάστημα, υπογραμμίζοντας ότι δεν επιτρέπεται αισιοδοξία για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης όπως πριν από ένα χρόνο (μόνο υπό πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις μπορεί να υπάρξει σημαντική ανάπτυξη άνω του 1%), ενώ όσον αφορά την επιχειρηματικότητα επισημαίνει ότι οι επιχειρηματικές προσδοκίες επιδεινώνονται σταδιακά τους τελευταίους μήνες παρά τις πρόσφατες σημαντικές ενδείξεις ανάκαμψης της επιχειρηματικότητας, ιδίως των νέων (μελέτη ΙΟΒΕ-GEM). Ενδεικτικά, ορισμένα από τα κυριότερα συμπεράσματα της έκθεσης:

            

Επιβράδυνση της ανάπτυξης στην ελληνική οικονομία στα τέλη του 2014

• Η αύξηση του ΑΕΠ εγχωρίως επιβραδύνθηκε ελαφρώς στο τελευταίο τρίμηνο του 2014, στο 1,3% έναντι ρυθμού ανόδου 1,5% στο προηγούμενο τρίμηνό του και ύφεσης 2,8% στο τέταρτο τρίμηνο του 2013. Παρόλ’ αυτά, η ελληνική οικονομία ανέκαμψε ελαφρώς πέρυσι, μετά από έξι χρόνια ύφεσης, επιτυγχάνοντας ανάπτυξη της τάξης του 0,7%, σε αντίθεση με το 2013, στη διάρκεια του οποίου το προϊόν της υποχώρησε κατά 4,0%
• Η εγχώρια κατανάλωση για το 2014 αυξήθηκε κατά 1 ποσοστιαία μονάδα συγκριτικά με την αντίστοιχη του 2013, έτος κατά το οποίο η εγχώρια κατανάλωση είχε υποχωρήσει κατά 3,2 ποσοστιαίες μονάδες. Η αύξηση των καταναλωτικών δαπανών των νοικοκυριών εντός του 2014, κατά 1,4%, έδωσε την ανοδική ώθηση στην εγχώρια κατανάλωση
• Η άνοδος των εξαγωγών διευρύνθηκε στο τελευταίο τρίμηνο του 2014, φθάνοντας για πρώτη φορά στο περασμένο έτος σε διψήφιο ποσοστό (+10,3%), με τη μέση αύξηση πέρυσι να είναι της τάξης του 8,8% έναντι μόλις 1,5% το 2013. Κατόπιν της πολύ καλής χρονιάς για τις ελληνικές εξαγωγές, η αξία τους έφτασε τα €56,1 δισεκ. (τιμές έτους 2010) και ήταν περίπου €2,3 δισεκ. μικρότερη από το διαχρονικά μέγιστο επίπεδο του 2008
• Η διεύρυνση των εισαγωγών πέρυσι ήταν της τάξης του 7,4%, σε αντίθεση με την υποχώρησή τους κατά 2,9% το 2013
• Η ευρύτερη αύξηση των εξαγωγών σε σχέση με αυτή των εισαγωγών, περιόρισε το έλλειμμα του εξωτερικού τομέα για έβδομο έτος, έστω οριακά, κατά 0,2% ή €380 εκατ., στα €4,2 δισεκ. (2,2% του ΑΕΠ).

Οι πολιτικές εξελίξεις ρυθμιστικός παράγοντας της τάσης της ελληνικής οικονομίας το 2015

• Οι τελευταίες εγχώριες πολιτικές εξελίξεις (διεξαγωγή εκλογών εξαιτίας της αδυναμίας ανάδειξης Προέδρου της Δημοκρατίας) καθώς και οι παρατεταμένες και πολυκύμαντες διαπραγματεύσεις της νέας κυβέρνησης με τους δανειστές, χωρίς να υφίστανται προς το παρόν σαφείς ενδείξεις για την έκβασή τους, έχουν κορυφώσει την πολιτική αβεβαιότητα εντός και εκτός της χώρας
• Ωστόσο, οι επιπτώσεις της αβεβαιότητας δεν έχουν αποτυπωθεί ακόμα στα στοιχεία για βασικά μακροοικονομικά μεγέθη (ΑΕΠ, ανεργία) και σε βραχυχρόνιους δείκτες.
• Σε ό,τι αφορά τις επιχειρηματικές επενδύσεις, όσο θα διαρκούν οι διαπραγματεύσεις και οι σχετικές πολιτικές διεργασίες η μεγάλη πλειονότητα των επενδυτικών σχεδίων θα αναβάλλεται, ενώ οι επενδυτικές αποφάσεις θα εξαρτηθούν από την έκβασή τους
• Στο σκέλος του εξωτερικού ισοζυγίου, οι εξαγωγές υπηρεσιών θα ενισχυθούν από τη νέα διεύρυνση του διεθνούς τουρισμού, η οποία αποτυπώνεται στα διαθέσιμα στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο του 2015, ενώ η τάση αυτή θα συνοδευτεί και από τη διεύρυνση των εξαγωγών αγαθών λόγω της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητάς τους εκτός της ευρωζώνης από τη χαμηλότερη ισοτιμία του ευρώ έναντι σημαντικών νομισμάτων
• Συνισταμένη των επιμέρους τάσεων στις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αποτελεί η εκτίμηση για αύξηση των εξαγωγών φέτος κατά 5-7%. Τη βελτίωση του εξωτερικού ισοζυγίου θα μετριάσει η διοχέτευση μεγάλου μέρους της τόνωσης της ιδιωτικής κατανάλωσης σε εισαγωγές, με τη διεύρυνσή τους, πάντως, να αναμένεται μικρότερη της περυσινής αλλά και της ανόδου των εξαγωγών κατά το τρέχον έτος
• Δίχως να συνεκτιμώνται δυνητικές επιδράσεις από ενδεχόμενες ανατροπές στο μακροοικονομικό περιβάλλον στην Ελλάδα, καθώς αυτές δεν γίνεται να αξιολογηθούν με ασφάλεια, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2015 αναμένεται να διαμορφωθεί στο 1%

Σημαντικές αποκλίσεις στην υλοποίηση του προϋπολογισμού το 2014 – Επίτευξη στόχων του κρατικού προϋπολογισμού φέτος από έκτακτες παρεμβάσεις

• Με βάση στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης προκύπτουν μεγάλες αποκλίσεις από τους αναθεωρημένους στόχους για το 2014. Το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης για το 2014 διαμορφώθηκε τελικά σε €6,5 δισεκ. ή 3,6% του ΑΕΠ χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η περιορισμένη θετική επίδραση (0,1% του ΑΕΠ) από τη στήριξη των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, έναντι σχετικής εκτίμησης στον προϋπολογισμό του 2015 για έλλειμμα της τάξης του 1,3% του ΑΕΠ. Αντίστοιχα, το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε το 0,3% του ΑΕΠ, έναντι πρόβλεψης για πλεόνασμα 2,9% του ΑΕΠ στον προϋπολογισμό του τρέχοντος έτους
• Από τα διαθέσιμα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού (ΚΠ) για το πρώτο τρίμηνο του 2015, προκύπτει μικρή υπέρβαση των στόχων, η οποία όμως οφείλεται εν πολλοίς σε ορισμένους συγκυριακούς παράγοντες. Στην πλευρά των εσόδων, η επίτευξη οφείλεται στη νωρίτερη είσπραξη εισροών από τα ταμεία της ΕΕ για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ύψους €678 εκατ., ενώ οι δαπάνες ήταν περίπου €1,5 δισεκ. Χαμηλότερες, κυρίως λόγω των λιγότερων πρωτογενών δαπανών (- €1,18 δισεκ.)

  Πιθανή νέα υποχώρηση της ανεργίας το 2015 σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στις εργασιακές σχέσεις

• Ύστερα από δύο συνεχόμενα τρίμηνα υποχώρησης, η ανεργία αυξήθηκε το τελευταίο τρίμηνο του 2014 στο 26,1%, από 25,5% στο προηγούμενο τρίμηνό του, εξέλιξη αναμενόμενη καθώς ολοκληρώθηκαν οι ευνοϊκές για την απασχόληση εποχικές επιδράσεις των καλοκαιρινών μηνών
• Στο σύνολο του 2014, η ανεργία παρουσίασε μείωση σε σχέση με το προηγούμενο έτος –για πρώτη φορά από το 2008– στο 26,5%, από 27,5% το 2013, με τον αριθμό των ανέργων να περιορίζεται κατά 55,9 χιλ., στους 1.274,4 χιλ. από 1.330,4 χιλ. πρόπερσι
• Η ανεργία ενδέχεται να υποχωρήσει κατάτι περισσότερο από μία ποσοστιαία μονάδα φέτος σε σχέση με το 2014, στην περιοχή του 25,3%, εκτίμηση, ωστόσο, που θα εξαρτηθεί σημαντικά από τις αλλαγές στο πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση, καθώς και από την τελική έκβαση των διαπραγματεύσεων με τους ξένους δανειστές

Επανάκαμψη του αποπληθωρισμού – Μικρή υποχώρησή του στο σύνολο του 2015

• O αποπληθωρισμός διαμορφώθηκε σε νέο διαχρονικά υψηλό επίπεδο το τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου του τρέχοντος έτους (-2,4%), ξεπερνώντας την προηγούμενη μεγαλύτερη έκτασή του στο τελευταίο τρίμηνο του 2013 (-2,2%)
• Εφόσον δεν αποφασιστούν εκτεταμένες αυξήσεις έμμεσων φόρων, η επικράτηση ισχυρών αποπληθωριστικών δυνάμεων στο εξάμηνο Ιανουαρίου-Ιουνίου θα διαμορφώσει κατά κύριο λόγο την τάση στις τιμές το 2015, με το ρυθμό μείωσης του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή να διαμορφώνεται στην περιοχή του 1,0%, ελαφρώς μικρότερος σε σύγκριση με το 2014 (-1,3%)