Το ΑΕΠ και η καταβαράθρωση της ανταγωνιστικότηταςτης ελληνικής οικονομίας ( ΜΕΡΟΣ Α’ )

kontranews

του Γιώργου Βάμβουκα

Στη σημερινή μας επιφυλλίδα θα ασχοληθούμε με το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν). Απώτερη επιδίωξη της ανάλυσής μας, είναι μέσα από την παράθεση αξιόπιστων ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων, να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για τα αίτια κατακρήμνισης της ελληνικής οικονομίας μετά το 2008, όπως αυτή καθρεφτίζεται στην πτωτική τάση του ΑΕΠ.

Το ΑΕΠ θεωρείται το σημαντικότερο μακροοικονομικό μέγεθος. Με κριτήριο τη μέθοδο της δαπάνης, το ΑΕΠ ορίζεται ως «η αγοραία αξία των παραγόμενων νέων τελικών αγαθών και υπηρεσιών κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου (π.χ. έτος) εντός της επικράτειας μιας χώρας». Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της οποιασδήποτε χώρας του κόσμου, απεικονίζεται στη μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν). Τα πραγματικό ΑΕΠ αποκαλείται επίσης και ΑΕΠ σε σταθερές τιμές. Συνεπώς, ο αναπτυξιακός ρυθμός της οικονομίας μιας χώρας, αντανακλάται στο ετήσιο ποσοστό μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ ή ΑΕΠ σε σταθερές τιμές.

 Από τεχνοκρατικής άποψης θα πρέπει να προβούμε σε μερικές αναγκαίες διευκρινίσεις, ώστε να γίνει όσο το δυνατόν κατανοητότερη η έννοια του πραγματικού ΑΕΠ και κατά προέκταση η έννοια του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης. Κατά τον υπολογισμό του πραγματικού ΑΕΠ, λαμβάνεται ως αφετηρία ένα έτος (π.χ. το 2010), που αποκαλείται έτος βάσης. Το έτος βάσης αλλάζει περίπου κάθε πέντε χρόνια. Με την αλλαγή του έτους βάσης μεταβάλλεται όλη η χρονολογική σειρά του ΑΕΠ. Για παράδειγμα, μέχρι πρόσφατα η ΕΛΣΤΑΤ (Ελληνική Στατιστική Αρχή) υπολόγιζε το πραγματικό ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας με έτος βάσης το 2005. Από το φθινόπωρο του 2014, η ΕΛΣΤΑΤ άρχισε να υπολογίζει το πραγματικό ΑΕΠ της Ελλάδας με έτος βάσης το 2010. Με την αλλαγή του έτους βάσης από το 2005 στο 2010, άλλαξε ταυτόχρονα ολόκληρη η χρονολογική σειρά του ΑΕΠ της περιόδου 1948-2014. Ως γνωστόν, η ΕΛΣΤΑΤ υπολογίζει το ΑΕΠ της Ελλάδας από το 1948. Γι’ αυτό, από το 1948 έως σήμερα υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία για το απόλυτο επίπεδο του ΑΕΠ, τόσο σε σταθερές όσο και σε τρέχουσες τιμές. 

Το ερώτημα που τίθεται είναι: Γιατί ο υπολογισμός του πραγματικού ΑΕΠ προϋποθέτει την ύπαρξη ενός έτους βάσης; Ο κύριος λόγος είναι ότι με την αποδοχή μιας συγκεκριμένης χρονιάς ως έτος βάσης, διασφαλίζεται η βασική υπόθεση ότι κατά τη διάρκεια ολόκληρης της χρονολογικής σειράς π.χ. 1948-2014, το γενικό επίπεδο των τιμών θα υποτίθεται  σταθερό, δηλαδή θα ισχύουν οι ίδιες τιμές για όλα τα χρόνια της σειράς. Για παράδειγμα, έχοντας ως έτος βάσης το 2010, αυτό σημαίνει ότι για τα έτη 1948, 1949, 1950, …, 2014, οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών θα είναι ίδιες και θα αναφέρονται στο έτος 2010. Άρα, η αξία του πραγματικού ΑΕΠ για κάθε μια χρονιά από το 1948 έως το 2014, υπολογίζεται από το γινόμενο “ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών” επί το “επίπεδο τιμών του έτους 2010”. 

Συνεπώς, η ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ αποτυπώνει τον ετήσιο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Άλλωστε αυτός είναι ο κύριος λόγος, που ο ετήσιος ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της οποιασδήποτε χώρας του κόσμου, ουσιαστικά αποτυπώνει την ετήσια μεταβολή της ποσότητας των παραγόμενων αγαθών και υπηρεσιών. 

Με απλά λόγια, αν κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου, η ποσότητα των παραγόμενων αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκε, συνάγεται ότι κατά την περίοδο αυτή η χώρα πέτυχε θετικό αναπτυξιακό ρυθμό. Απεναντίας, αν κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου, η ποσότητα των παραγόμενων αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκε, προκύπτει ότι την περίοδο αυτή ο αναπτυξιακός ρυθμός της χώρας ήταν αρνητικός.

 Στην αυριανή μας ανάλυση, με την παράθεση στατιστικών στοιχείων από τη Eurostat και την ΕΛΣΤΑΤ, θα εξεταστούν οι αιτιώδεις παράγοντες που συνετέλεσαν στην αποδυνάμωση των αναπτυξιακών ρυθμών της εθνικής μας οικονομίας μετά το 1980 και κυρίως μετά το 2007. 

Οι αρνητικοί αναπτυξιακοί ρυθμοί και η δραματική επιδείνωση της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας μετά το 2008, οφείλονται στην καταβαράθρωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.