Νέα Κρήτη
H δημιουργός του World Water Museum συγκεντρώνει στην Αθήνα δείγματα νερού από όλο τον κόσμο με σκοπό να καταρρίψει την ψευδαίσθηση της αφθονίας και να ενημερώσει μέσω της τέχνης για την τρομερή λειψυδρία που έρχεται.
Ιωάννα Μπρατσιάκου
Τα μικρά γυάλινα φιαλίδια της Καίτης Χαλιορή περιέχουν νερό από όλο τον πλανήτη. Εδώ και τέσσερα χρόνια εθελοντές από το Ιράκ, την Αυστραλία, την Ινδία, την Κολομβία, την Ευρώπη, στέλνουν δείγματα νερού από ποτάμια και λίμνες της χώρας τους για να φυλαχθούν στην Αθήνα, στο Παγκόσμιο Μουσείο Νερού. Τα δείγματα περνούν από χημική ανάλυση, προκειμένου να αποδοθεί στο κάθε ένα μία ξεχωριστή ταυτότητα. Από κάθε ένα, αναμιγνύεται μέρος 100 ml σε ξεχωριστό δοχείο, μαζί με όλα τα υπόλοιπα, ανεβάζοντας σιγά-σιγά την στάθμη του ιδεατού «Νερού της Γης».
Το World Water Museum δημιουργήθηκε με σκοπό την ενημέρωση του κοινού μέσω της τέχνης για το την φοβερή λειψυδρία που οσονούπω έρχεται. Και είναι στ' αλήθεια σοκαριστική η ιδέα ότι το νερό δεν απέχει πολύ από το να γίνει μια μέρα μουσειακό είδος. «Μα ήδη γίνεται αυτή τη στιγμή, αν βρεις καθαρό νερό στο Δούναβη να μου το φέρεις να το εξετάσω!» μου λέει η ίδια η εικαστικός και προσθέτει:
«O κόσμος έχει την ψευδαίσθηση ότι κάθε φορά που ανοίγεις τη βρύση το νερό θα ρέει άφθονο και καθαρό και δεν είναι εύκολο να μεταδόσεις ότι αυτό κάποια στιγμή μπορεί να μην συμβαίνει και ότι μπορεί να σκοτωνόμαστε για ένα ποτήρι νερό. Δεν μπορεί να αφομοιωθεί αυτή η πληροφορία ότι το νερό τελειώνει, ότι το μολύνουμε, ότι το σπαταλάμε και ότι υπάρχουν τρομερά συμφέροντα επάνω στο νερό τα οποία αν κάποια στιγμή καταφέρουν να επιβληθούν θα πούμε το νερό νεράκι. Ένα ποτήρι νερό θα αξίζει όσο ένα κιλό χρυσάφι».
Αυτό που εντυπωσιάζει στο σταδιακό «χτίσιμο» του World Water Museum,που ξεκίνησε το 2011 και συνεχίζεται απρόσκοπτα μέχρι σήμερα, είναι ο μεγάλος βαθμός εμπλοκής των εθελοντών που στέλνουν τα δείγματα νερού. Πρέπει να αδειάσουν 1,5 λίτρο εμφιαλωμένου νερό στη λίμνη ή το ποτάμι, να το επιστρέψουν δηλαδή στη φύση, και κατόπιν να ξαναγεμίσουν το μπουκάλι με φυσικό νερό και να στείλουν το δείγμα στην Αθήνα μαζί με φωτογραφίες και βίντεο από τη δειγματοληψία.
«Η διαδικασία έχει ένα βαθμό δυσκολίας και λόγω της ποσότητας του νερού τα έξοδα αποστολής είναι σημαντικά. Κάποιοι εθελοντές το φέρνουν αυτοπροσώπως, όπως ένας υδρογεωλόγος από τη Ινδία, ο οποίος είχε δει το πρότζεκτ και όταν ήρθε στην Αθήνα για ένα συνέδριο μου έφερε νερό. Το ίδιο μία καλλιτέχνης από τον Καναδά με την οποία κάναμε μάλιστα μαζί ένα δρώμενο το Σεπτέμβρη. Υπάρχουν πάρα πολύ πρόθυμοι άνθρωποι που έχουν στο μυαλό τους ότι όταν ταξιδέψουν προς την Ευρώπη θα μου φέρουν νερό. Το πρότζεκτ απαιτεί μεγάλο βαθμό εμπλοκής από τους εθελοντές αλλά αυτός είναι και ένας από τους βασικούς του στόχους , η εμπλοκή των ανθρώπων που φέρνουν το νερό, οι οποίοι με τη σειρά τους θα διασπείρουν την πληροφορία στην περιοχή τους» επισημαίνει η κ. Χαλιορή.
Ο χάρτης των δειγμάτων
«Ο βασικός σκοπός του πρότζεκτ είναι η ενημέρωση του κόσμου», προσθέτει η εικαστικός. «Δεν είναι απλά να γίνει ένα κατ' ευφημισμό μουσείο νερού αλλά να ενημερώνεται το κοινό μέσα από διάφορα events που διοργανώνω σε ετήσια βάση, μέσα από τη ιστοσελίδα worldwatermuseum.com και μέσα από μία κοινότητα, την Greek Water Society, που ίδρυσε ο σπουδαίος καλλιτέχνης Ulay όταν ήρθε στην Ελλάδα και μας την άφησε παρακαταθήκη. Προσπαθώ να διαχειριστώ αυτή την κοινότητα προκειμένου να διευρυνθεί έτσι ώστε να φτάνουν πληροφορίες σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Κάπως έτσι, μέσα από εικαστικά γεγονότα και καλλιτεχνικές προτάσεις, παίρνει ο κόσμος τα μηνύματα, που μερικές φορές περνάνε καλύτερα μέσα από την τέχνη».
Η Καίτη Χαλιορή με τον διεθνούς φήμης καλλιτέχνη Ulay
Φέρνοντας σε επαφή τα παιδιά δύο διαφορετικών κόσμων
Μία από τις παράλληλες ενέργειες του πρότζεκτ ήταν το διεθνές online workshop Ask The Flask που πραγματοποιήθηκε από τον Οκτώβριο του 2013 έως τον Μάρτιο του 2014 μεταξύ μαθητών πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι προέρχονταν από χώρες με επάρκεια νερού αλλά και από χώρες που αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα λειψυδρίας.
«Ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία διότι φέραμε σε επαφή τα παιδιά δύο κόσμων, του κόσμου της αφθονίας, ή μάλλον της φαινομενικής αφθονίας, και του κόσμου της υπαρκτής λειψυδρίας, όπως το Ιράκ και η Κένυα. Δημιουργήθηκαν ομάδες, ζευγάρια που επικοινωνούσαν μεταξύ τους μέσω Skype και υπήρχε ένας συνεργάτης μου για κάθε ομάδα που ήταν καλλιτέχνης. Ο supervisor artist μαζί με τους εκπαιδευτικούς της κάθε ομάδας συντόνιζε τα παιδιά και έδινε κατευθύνσεις ώστε να έχουν κάποιες συνεδρίες μέσα από το Skype, να επικοινωνήσουν, να ανταλλάξουν απόψεις και να μιλήσουν για την καθημερινότητά τους σε σχέση με το νερό. Τα παιδιά της Κένυας μίλησαν με τα παιδιά του Καναδά που δεν ξέρουν τι σημαίνει λειψυδρία, δεν την έχουν στο λεξιλόγιό τους».
Αναρωτιέμαι πώς συνεννοήθηκαν αυτοί οι δύο διαφορετικοί κόσμοι.«Συνεννοήθηκαν απίστευτα» μου εξηγεί η κ. Χαλιορή διότι «αφενός μεν τα παιδιά με αφθονία νερού αντιμετώπισαν ζωντανά αυτό το οποίο έβλεπαν στα ντοκιμαντέρ, δηλαδή μίλησαν με τα παιδιά τα οποία δεν μπορούν να ανοίγουν τη βρύση διότι δεν έχουν βρύση, τα οποία πρέπει να περπατάνε κάποια χιλιόμετρα για να φέρουν το νερό στο σπίτι. Μετά από αυτή την εμπειρία τα παιδιά επέστρεφαν σπίτι και έδιναν οδηγίες στην οικογένεια για το πώς πρέπει να διαχειρίζεται το νερό.
Δεν υπάρχει πιο ελπιδοφόρο πράγμα από αυτό. Αυτό ήταν το κυριότερο. Ήταν η γνώση δια της εμπειρίας, μιλούσαν με ονόματα και με φωνές πραγματικές, έβλεπαν ο ένας τον άλλον και δημιουργήθηκαν φιλίες και στο τέλος θέλανε να ξανασυναντηθούνε, ανταλλάξανε email. Από την άλλη πλευρά τα παιδιά από την Κένυα και τις άλλες χώρες που βιώνουν τη λειψυδρία, αισθάνθηκαν να τονώνεται το ηθικό τους. Διότι είδαν ότι 'οι άλλοι' δείχνουν ενδιαφέρον και ότι ενστερνίζονται το ζήτημα ως ένα παγκόσμια πρόβλημα. Αισθάνθηκαν ότι και οι ίδιοι συμμετείχαν στο να μεταδώσουν αυτή την ιδέα και διαδρώντας με την άλλη ομάδα ένιωσαν ότι έγιναν ενεργοί πολίτες για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος που βιώνουν κάθε μέρα».
Συμβόλαιο προς τα παιδιά του μέλλοντος
«Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ένα διαδραστικό νηπιαγωγείο στη Βάρκιζα, το οποίο ήρθε σε επαφή με τις πρώτες τάξεις ενός δημοτικού στην Κολομβία. Ήταν απίστευτη η επικοινωνία των παιδιών, το πώς ένιωσαν αυτή την επαφή και όταν συνειδητοποίησαν ότι υπάρχει κίνδυνος στο μέλλον το νερό να μην είναι σε αφθονία και ότι τα παιδιά του μέλλοντος μπορεί να διψάνε, δημιούργησαν ένα συμβόλαιο προς τα παιδιά του μέλλοντος, με το οποίο δεσμεύονταν ότι θα προσέχουν το νερό και ότι θα το διαχειρίζονται σωστά προκειμένου να υπάρχει άφθονο για να μην διψάσουν τα παιδάκια στο μέλλον. Ήταν συγκλονιστική εμπειρία. Το λέω κι ανατριχιάζω. Αυτή είναι η γενιά που βιώνει και συνειδητοποιεί το πρόβλημα. Αυτή η γενιά μπορεί κάτι να αλλάξει.
»Τα παιδιά του δημοτικού, άντε και του γυμνασίου, μπορούν να συνειδητοποιήσουν το πρόβλημα. Μεγαλώνοντας τα παιδιά μπαίνουν στο καταναλωτικό πλαίσιο και μοντέλο είναι δύσκολο να καταλάβουν. Όμως τα μικρά παιδιά θα επηρεαστούν πραγματικά. Επειδή έχει συνειδητοποιηθεί το ζήτημα σε όλο τον κόσμο κι επειδή γίνονται παγκοσμίως δράσεις και υπάρχει ενημέρωση, πιστεύω ότι αυτή σε αυτή τη γενιά βρίσκεται η ελπίδα, υπάρχει ελπίδα να γίνουν συνειδητοποιημένοι πολίτες».
Κλείσε τη βρύση
Τέλος, ρωτώ την κ. Χαλιορή αν αυτό το πρότζεκτ την άλλαξε προσωπικά, αν επηρέασε τις συνήθειές της σε σχέση με το νερό.
«Εγώ είχα πάντα μέσα μου το θέμα της διαχείρισης του νερού διότι προέρχομαι από ένα άνυδρο νησί, τη Ύδρα , όπου δεν είχαμε δίκτυο ύδρευσης» μου απαντά. «Πραγματικά είναι σφηνωμένη μέσα στο μυαλό μου ή φωνή της μαμάς και της γιαγιάς όταν άνοιγα τη βρυσούλα, όχι βρύση κανονικά, τη βρυσούλα από αυτά τα τενεκεδένια δοχεία, και μου λέγανε 'κλείσε τη βρύση'. Στα πρώτα μου παιδικά χρόνια έχω βιώσει αυτή την εμπειρία, ότι δεν υπήρχε δίκτυο, δεν υπήρχε βρύση μέσα στο σπίτι και το νερό έπρεπε να πηγαίνουμε να το βγάζουμε στη στέρνα. Έπρεπε πάντα το χειμώνα να έχουμε το νου μας ώστε να γεμίζει η στέρνα, να είμαστε στο σπίτι όταν βρέχει, να περιμένουμε να ξεπλυθούν τα κεραμίδια και μετά να γυρίσουμε το λούκι ώστε το νερό να πάει στη στέρνα. Αυτά είναι μια μέριμνα η οποία είχε εντυπωθεί στο μυαλό που και ποτέ δεν ένιωσα ότι έχω το ελεύθερο να σπαταλάω το νερό».
» Βέβαια ο τρόπος που ζούμε πάντα μας κάνει να παρεκτρεπόμαστε και όταν ασχολήθηκα ξανά με το νερό συνειδητοποίηση ότι όλη αυτή η μέριμνα, όλα αυτά που κάναμε είναι πάρα πολύ σοφά. Όταν ο άνθρωπος ζει σε λιτές συνθήκες, που είναι της μόδας τώρα να το λέμε, ο λιτός βίος, τελικά ο λιτός βίος είναι μια πολύ πολύτιμη παρακαταθήκη να την έχει κανείς στην ζωή του σε αυτά τα θέματα. Είναι το παν μέτρον άριστον, δεν πρέπει τίποτα να σπαταλάς. Αν το δεις βαθύτερα, οτιδήποτε σπαταλάμε προέρχεται από τη φύση που εξαντλούμαι. Ξέρεις τα τζιν παντελόνια που φοράμε πόσους τόνους νερού χρειάζονται για να ξεπλυθούν; Οι εταιρίες που κατασκευάζουν τζιν είναι από τους μεγαλύτερους εχθρούς του νερού».
Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα ιδέα ούτε και θα μου περνούσε ποτέ από το μυαλό αυτή η πληροφορία, όπως και πολλές ακόμα πληροφορίες που μπορεί να βρει κανείς στην ιστοσελίδα του World Water Museumwww.worldwatermuseum.com και την προσωπική ιστοσελίδα της Καίτης Χαλιορή www.keti-haliori.com.
* Μέχρι τις 29 Μαρτίου 2015 το World Water Museum θα εκθέτει την συλλογή των δειγμάτων νερού στην ομαδική έκθεση "Notes of Art" στην Base Gallery του Booze Cooperativa, Κολοκοτρώνη 57 - Αθήνα.
Πηγή: e-parembasis.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου