Η Ελβετία δεν είναι πια ο «παράδεισος» των φοροφυγάδων

Νέα Πολιτική

του Μελέτη Μελετόπουλου*

Στο συναρπαστικό βιβλίο του καθηγητή Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, διάσημου συγγραφέα και σοσιαλιστή πολιτικού Jean Ziegler, με τίτλο «Η Ελβετία, ο χρυσός και οι νεκροί» (μετάφραση στα ελληνικά από τις εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2007), διαβάζουμε πώς ακριβώς αποδομήθηκε το ελβετικό τραπεζικό απόρρητο και νίκησε η διαφάνεια και η ηθική τάξη στο ελβετικό χρηματοπιστωτικό σύστημα: κατόπιν προσφυγών που κατέθεσαν οι απόγονοι Εβραίων που εξοντώθηκαν από τους ναζί στο Ολοκαύτωμα, και μετά από μακρές δικαστικές περιπέτειες και διοικητικές διαδικασίες που κράτησαν χρόνια, αναδείχθηκε το ζήτημα των περιουσιών των θυμάτων, και των «ορφανών» λογαριασμών τους σε ελβετικές τράπεζες.

Ταυτόχρονα, άρχισε μία διαδικασία αυτοκάθαρσης του ελβετικού τραπεζικού συστήματος, με αιχμή την κατάργηση του απορρήτου των δικαιούχων λογαριασμών. 

Το απόρρητο υπήρξε ο βασικός μηχανισμός δημιουργίας του ελβετικού τραπεζικού «παραδείσου». Δικτάτορες, πολιτικοί τριτοκοσμικών χωρών, επιχειρηματίες και μεσάζοντες μετέφεραν μυθώδη ποσά σε ελβετικές τράπεζες, όπου προστατεύονταν από ανωνυμία. Κανείς δεν τους ρωτούσε το πόθεν έσχες, ενώ οι δικαιούχοι καταγράφονταν όχι με το όνομά τους αλλά με έναν κωδικό. Έτσι, οι ελβετικές τράπεζες προσέφεραν άσυλο σε ποσά αγνώστου προελεύσεως, για να το διατυπώσουμε κομψά.

Από το δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του ’90, το κλίμα άλλαξε, λόγω της υπόθεσης των εβραϊκών περιουσιών, και άρχισε μία διαδικασία άρσης του απορρήτου. Σήμερα ουσιαστικά δεν υφίσταται απόρρητο, και οι ελβετικές τράπεζες συναινούν πρόθυμα σε οποιοδήποτε επίσημο αίτημα δικαστικής συνδρομής τεθεί υπ’ όψιν τους από ξένη κυβέρνηση ή δικαστήριο.

Ασφαλώς δεν κινδυνεύει όποιος Έλληνας δικαιούχος τραπεζικού λογαριασμού στην Ελβετία άνοιξε νόμιμα λογαριασμό, φορολογήθηκε και μπορεί να αποδείξει την νόμιμη προέλευση των χρημάτων του. Ούτε τίθεται ζήτημα με την κατ’ αρχήν κατοχή τραπεζικού λογαριασμού σε ελβετική ή άλλη ξένη τράπεζα.

Το πρόβλημα τίθεται όταν κάποιος, και μάλιστα πολιτικό πρόσωπο ή εν ενεργεία ή πρώην αξιωματούχος του κράτους, διαθέτει, αδήλωτα και αφορολόγητα, και κυρίως ανεξήγητα, κάποιο ποσόν στο εξωτερικό. Διότι, εάν δεν μπορεί να εξηγήσει την προέλευση των χρημάτων του, τότε τίθενται σοβαρά ερωτήματα όχι μόνον για το «νόμιμον» αλλά και για το «ηθικόν». Οπωσδήποτε, η αναζήτηση του «μαύρου χρήματος» αποτελεί πρώτιστον καθήκον της ελληνικής πολιτείας.

*Διευθυντής της Νέας Πολιτικής (Δημοσιεύθηκε στο Kontra News)