Απρίλιος 1941 (α΄ μέρος)

Νέα Πολιτική

του Μελέτη Μελετόπουλου*

Μετά την παταγώδη αποτυχία της μεγάλης εαρινής ιταλικής επίθεσης Primavera, την οποία προετοίμασε προσωπικά ο Μουσολίνι από την Αλβανία, και λόγω της προσχώρησης της Γιουγκοσλαβίας στο βρετανικό στρατόπεδο στις 25 Απριλίου, ο Χίτλερ δεν είχε περιθώρια να μείνει απαθής. Τα Βαλκάνια είχαν αποκρούσει τον Άξονα και τα νώτα των Ναζί παρέμεναν εκτεθειμένα.

Ο Χίτλερ είχε προγραμματίσει τη μεγάλη του επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης για τα μέσα Μαΐου. Αναγκάστηκε όμως να την αναβάλει, προκειμένου να  εκκαθαρίσει το μέτωπο των Βαλκανίων. Ο Χίτλερ έστειλε στα Βαλκάνια περίπου το ένα τρίτο των στρατευμάτων που προορίζονταν για την επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Το αποτέλεσμα ήταν να καθυστερήσει την επίθεσή του στην Ρωσία για τρεις μήνες. Τελικά, λόγω της γερμανικής εισβολής στην Γιουγκοσλαβία και στην Ελλάδα, και κυρίως λόγω της καθυστέρησης των Γερμανών στην Μάχη της Κρήτης, η ναζιστική εισβολή στην Σοβιετική Ένωση πραγματοποιήθηκε στα τέλη Ιουνίου, με αποτέλεσμα να προλάβει να έρθει ο βαρύς ρωσικός χειμώνας. Ο οποίος κατέστρεψε τον Χίτλερ, όπως είχε καταστρέψει εκατόν τριάντα χρόνια πριν απ’ αυτόν και τον Ναπολέοντα.

Η Ελλάδα ήταν εξαντλημένη από την εξάμηνη νικηφόρα μάχη της εναντίον των Ιταλών. Δεν δίστασε, όμως, ούτε στιγμή να αντιμετωπίσει τον νέο εισβολέα. Οι Γερμανοί, αφού κατέλαβαν μέσα σε πέντε μέρες την Γιουγκοσλαβία, κατέβηκαν στα ελληνικά σύνορα παρακάμπτοντας την Γραμμή Μεταξά, δηλαδή ένα πλέγμα 21 οχυρών στην ελληνοβουλγαρική μεθόριο. Η ελληνική αντίσταση ήταν λυσσαλέα αλλά οι δυνάμεις ανεπαρκείς, γιατί ο κύριος όγκος του ελληνικού στρατού ήταν συγκεντρωμένος στην Ήπειρο. Ο Χίτλερ έστειλε στην Ελλάδα τις καλύτερες δυνάμεις του, την προσωπική του φρουρά, το επίλεκτο σώμα Gross Deutschland και τις περίφημες αερομεταφερόμενες μεραρχίες αλεξιπτωτιστών. Παρά ταύτα, οι Γερμανικές δυνάμεις χρειάστηκαν συνολικά δύο μήνες για να καταλάβουν την εξασθενημένη χώρα, που πολεμούσε ήδη τον Άξονα τους προηγούμενους πέντε μήνες! (η Γαλλία, παγκόσμια υπερδύναμη, καταλήφθηκε σε 45 μέρες).

Τα γερμανικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ελλάδα στις  6 Απριλίου του 1941, μέσω Βουλγαρίας και Γιουγκοσλαβίας, επιτυγχάνοντας κυκλωτική κίνηση πίσω από τις ελληνικές θέσεις στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Η ελληνική αντίσταση ήταν λυσσαλέα και ηρωϊκή, τόσο που προκάλεσε τον θαυμασμό των Γερμανών, αλλά μάταιη. 

Στις 9 Απριλίου, οι Γερμανοί κατέλαβαν την Θεσσαλονίκη κα στην συνέχεια προήλασαν νότια, εξουδετερώνοντας την αντίσταση Ελληνικών και Βρετανικών στρατευμάτων και αποκόπτοντας τους Βρετανούς από τους Έλληνες. Ήταν φανερό ότι οι ελληνικές μονάδες στην Αλβανία κινδύνευαν με περικύκλωση και εγκλωβισμό μεταξύ Ιταλών και Γερμανών, ενώ οι στρατιώτες βρίσκονταν σε τραγική κατάσταση από πλευράς εφοδίων και σημειώνονταν αυτοκτονίες αξιωματικών. 

Ο βασιλιάς Γεώργιος και το Γενικό Επιτελείο στην Αθήνα, παρά τις τραγικές πληροφορίες που έφταναν από το μέτωπο, επέμεναν στην αντίσταση μέχρις εσχάτων. Ο Παπάγος προσπάθησε να πείσει τον βασιλιά, αλλά ο τελευταίος τον απέπεμψε σκαιά. Νεώτερες ιστορικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι Βρετανοί ήθελαν να καθυστερήσουν τους Γερμανούς και να κερδίσουν χρόνο, προκειμένου να μεταφέρουν στρατεύματα στην Συρία και να εκβιάσουν την ουδετερότητα της Τουρκίας, που ετοιμαζόταν να εισέλθει στον πόλεμο στο πλευρό του Άξονα.

Τελικά οι σωματάρχες και μέραρχοι του Αλβανικού μετώπου πήραν μόνοι τους την πρωτοβουλία να συνθηκολογήσουν με τους Γερμανούς, προκειμένου να μην αποδεκατισθεί το άνθος της ελληνικής νεολαίας, που πολεμούσε σε έναν απέλπιδα αγώνα. Με την μεσολάβηση του Μητροπολίτη Ιωαννίνων επιτεύχθηκε ανακωχή στις 20 Απριλίου. Οι αξιωματικοί διατήρησαν τα όπλα τους και οι στρατιώτες γύρισαν πεζοί από το μέτωπο στα σπίτια τους.

*Διευθυντής της Νέας Πολιτικής (Δημοσιεύθηκε στο Kontra News)