Το Ποντίκι
Ο ίδιος δεν έμεινε ασυγκίνητος από τις συγκλονιστικές διαδικασίες εκσυγχρονισμού της Ευρώπης, τις οποίες παρακολούθησε με τεράστιο ενδιαφέρον. Βέβαια, οι Έλληνες διανοούμενοι δεν είχαν την τύχη να συμμετέχουν ενεργά σε αυτή την ευρωπαϊκή διακίνηση ιδεών – μέσα από τις οποίες δημιουργούνταν νέες ελπίδες για έναν καλύτερο κόσμο. Ωστόσο, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που παρακολουθούσαν από κοντά, είτε ταξιδεύοντας είτε προμηθευόμενοι τα ευρωπαϊκά έντυπα, τις κοσμογονικές εξελίξεις. Ο Δρακούλης, όπως και αρκετοί άλλοι πριν από αυτόν, εμπνεύστηκαν και γοητεύθηκαν από τις σοσιαλιστικές ιδέες που κυριαρχούσαν στην Ευρώπη.
Αυτός ήταν ωστόσο ο πρώτος Έλληνας που επιχείρησε να εισάγει και να παρουσιάσει ταυτόχρονα με τρόπο συστηματικό τον σοσιαλισμό στην Ελλάδα. Ο νεαρός Δρακούλης παρακολούθησε το Γυμνάσιο Πατρών από το 1869 ώς το 1873 και κατόπιν γράφτηκε στη Νομική Σχολή Αθηνών, όπου σπούδασε νομικά για να ολοκληρώσει αργότερα τις σπουδές του στην Οξφόρδη, στην οποία και δίδαξε το 1887 ως καθηγητής στην έδρα της νεοελληνικής φιλολογίας – για να παραιτηθεί λίγα χρόνια αργότερα, το 1894, καθώς δεν ήθελε να διδάξει ελληνικά με ερασμιακή προφορά.
Σοσιαλιστής συγγραφέας
Από το 1885 μέχρι και το 1912 που εμφανίστηκαν στο προσκήνιο οι νεότεροι – μαρξιστικών καταβολών – σοσιαλιστές, ο Πλάτων Δρακούλης υπήρξε η κυρίαρχη μορφή στο ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα. Υπήρξε σύγχρονος του Ρόκκου Χοϊδά, του Παναγιώτη Πανά, του Μαρίνου Αντύπα, του Σταύρου Καλλέργη, ο οποίος με τον Γιώργο Χαιρέτη συζητούσαν στα πλαίσια των μελών του σοσιαλιστικού κύκλου το 1884 την εκδοχή ενός σοσιαλιστικού εντύπου.
Έναν χρόνο αργότερα, το 1885, ο Δρακούλης εξέδωσε το περιοδικό «Άρδην», που έφερε τον χαρακτηριστικό υπότιτλο «Μηνιαίον Φύλλον των Συμφερόντων του Ανθρώπου». Το «Άρδην» υπήρξε σταθμός για τη διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών στην Ελλάδα. Με την εκλεκτή αρθρογραφία του, πρωτοπόρα για τα ελληνικά δεδομένα της εποχής, είχε επίδραση ακόμα και στους ευρύτερους κύκλους πέραν των σοσιαλιστών. Τα γραφεία του ήταν πίσω από το δημαρχείο των Αθηνών, στην οδό Σωκράτους, και η ετήσια συνδρομή στοίχιζε δύο δραχμές. Το περιοδικό – αξίζει να σημειωθεί – διέθετε συνδρομητές και σε αρκετές πόλεις πέραν των Αθηνών. Σε μιαν επίσης πρωτοποριακή κίνηση για την εποχή, το «Άρδην» προσέφερε στους νέους συνδρομητές του ένα αντίτυπο του βιβλίου του αναρχικού πρίγκιπα Π. Κροπότκιν, «Έκκλησις προς τους νέους» σε μετάφραση του Πλάτωνα Δρακούλη.
Ταυτόχρονα με την έκδοση του περιοδικού, ο Δρακούλης έγραψε και εξέδωσε το «Τι είναι ο Κοινωνισμός», ένα βιβλίο που φιλοδοξούσε να είναι μια σαφής και ολοκληρωμένη προσέγγιση στις σοσιαλιστικές ιδέες. Επίσης, μετέφρασε εκ νέου Κροπότκιν, αυτή τη φορά το «Προς τους Νέους», ένα βιβλίο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των ιδεολογικών τάσεων της νεολαίας της εποχής.
Τον Ιούλιο του 1887, χρονιά που έκλεισε οριστικά το περιοδικό «Άρδην», ο Δρακούλης βρίσκεται στην Αγγλία ως καθηγητής στην Οξφόρδη, όπου μεταξύ άλλων εξεδόθησαν οι τρεις διαλέξεις που έδωσε στη διάρκεια της θητείας του ως καθηγητή για τη νεοελληνική γλώσσα. Αυτές οι διαλέξεις θα εκδοθούν αργότερα και στα ελληνικά με τον τίτλο «Νεοελληνική Γλώσσα και Φιλολογία». Ο Δρακούλης ως πανεπιστημιακός της Οξφόρδης είχε καταφέρει να αναγνωριστεί στο εξωτερικό, πράγμα που τον κατέστησε θεωρητικό ηγέτη των Ελλήνων σοσιαλιστών.
Το 1901 εξέδωσε στην Αγγλία το τριμηνιαίο περιοδικό «Έρευνα», που το έγραφε μόνος του υπό μορφή συγγραμμάτων. Το περιοδικό συνέχισε την έκδοσή του και μετά την επάνοδο του Δρακούλη στην Ελλάδα. Σε αυτό είχε την ευκαιρία από το 1908 έως και το 1914 να παρουσιάσει μια ιδιότυπη θεωρία που συνδύαζε τον σοσιαλισμό με τη θεοσοφία και την εσωτερική φιλοσοφία.
Στην Ελλάδα ξανά…
Η νέα καθοριστική για το μέλλον και την κατάληξη της δράσης του περίοδος της ζωής του Δρακούλη ήταν η τετραετία από το 1908 έως και το 1912. Τα γεγονότα που μεσολάβησαν υπήρξαν καθοριστικά για τη μετέπειτα πορεία αυτής της τόσο σημαντικής και ενδιαφέρουσας πολιτικής και πνευματικής προσωπικότητας που δέσποσε στον χώρο του θεωρητικού σοσιαλισμού ώς και τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα.
Στην Ελλάδα έφτασε το 1908, αποφασισμένος να ιδρύσει μια πολιτική συνδικαλιστική κίνηση με σοσιαλιστικά χαρακτηριστικά. Ήδη η φήμη του ήταν μεγάλη. Την επόμενη χρονιά ιδρύει τον Σύνδεσμο των Εργατικών Τάξεων (ΣΤΕΤ). Πρόκειται για μια οργάνωση που κινείται μεταξύ συνδικάτου και κόμματος. Στο καταστατικό της οργάνωσης, ο Δρακούλης προσπαθεί να διαμορφώσει την πολιτική της φυσιογνωμία. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν οι μεταρρυθμιστικές προτάσεις του, ιδιαίτερα εκείνη που πρότεινε την ίδρυση Γραφείου Ευρέσεως Εργασίας για τους ανέργους.
Το 1910 ο Δρακούλης βρίσκεται αντιμέτωπος με μια σειρά προκλήσεις. Πριν από όλα, στο συνέδριο του ΣΤΕΤ επανεκλέγεται πρόεδρος, ενώ εκλέγεται βουλευτής στις βουλευτικές εκλογές της ίδιας χρονιάς. Δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Βενιζέλου επισημαίνοντας ότι η κυβέρνηση αυτή διαφέρει σημαντικά από τις προηγούμενες. Το αιτιολογικό δε της στήριξής του είναι ότι ένας σοσιαλιστής βουλευτής όφειλε σε εκείνες τις δύσκολες περιστάσεις να δώσει «κριτική ψήφο» (χωρίς να έχει την παραμικρή αμφιβολία για τον «αστικό της χαρακτήρα») στη φιλελεύθερη κυβέρνηση.
Την επόμενη χρονιά, ο Δρακούλης μετέχει ξανά στις βουλευτικές εκλογές ως υποψήφιος των Φιλελευθέρων, ωστόσο, αν και εκλέγεται, χάνει την έδρα του λόγω της προσφυγής που έκαναν σε βάρος του οι συνυποψήφιοί του. Επιχειρεί ακόμα μια φορά το 1920 την εκλογή του (ξανά με τους Φιλελευθέρους) με σκοπό να εκπροσωπήσει στη Βουλή τις σοσιαλιστικές ιδέες, αλλά αποτυγχάνει.
Συνοψίζοντας
Ο Δρακούλης δεν άργησε να βρεθεί αντιμέτωπος με την πολεμική των νέων – μαρξιστικών αντιλήψεων – σοσιαλιστών. Αυτή η πολεμική τον έθεσε σταδιακά στο περιθώριο, παρά το γεγονός ότι μέχρι και την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα θεωρείτο ο αδιαμφισβήτητος εκφραστής των σοσιαλιστικών ιδεών στην Ελλάδα. Στον πόλεμο του 1912 ο Δρακούλης στάθηκε αμετακίνητα αντίθετος με την άποψη που πρέσβευε την ουδετερότητα της Ελλάδας. Υποστήριξε με σθένος την αναγκαιότητα της νίκης των δημοκρατικών συμμάχων, που θα αποτελούσαν ασπίδα προστασίας στον κίνδυνο που διέτρεχαν οι δημοκρατικές κατακτήσεις από τις Κεντρικές Δυνάμεις.
Επίσης, υποστήριξε ότι μετά τον πόλεμο η Ελλάδα θα είχε τη δυνατότητα να προβάλει τις εθνικές της διεκδικήσεις. Αλλά και στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ο Δρακούλης συντάχθηκε με την πολιτική Βενιζέλου, που ήθελε τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πλευρό της Αντάντ, αντίθετα με τις αριστερές οργανώσεις της εποχής που τάσσονταν κατά του πολέμου και υπέρ της ειρήνης. Μάλιστα, η Σοσιαλιστική Εργατική Οργάνωση, που υπήρξε η βάση για να δημιουργηθεί το ΣΕΚΕ το 1918, κατέβηκε με τη Φεντερασιόν της Θεσσαλονίκης στις εκλογές στα ψηφοδέλτια των φιλομοναρχικών λαϊκών. Η Ρωσική Επανάσταση, σύμφωνα με τον Δρακούλη, θα άλλαζε για πρώτη φορά τις οικονομικές σχέσεις μιας κοινωνίας. Μάλιστα, λίγο αργότερα, σε ένα του ταξίδι στη Νέα Υόρκη, θα μετέφραζε στα ελληνικά το πρώτο σοβιετικό Σύνταγμα.
Οι ιδέες του Δρακούλη, σε αντίθεση με ό,τι θα ευαγγελίζονταν αργότερα οι μαρξιστές, προσέβλεπαν σε μια ειρηνική - δημοκρατική μετάλλαξη της κοινωνίας και κυρίως δεν υποστήριζαν τη φυσική εξόντωση των κεφαλαιοκρατών, αλλά την ενσωμάτωσή τους μέσα στη νέα τάξη πραγμάτων. Όπως είναι προφανές, δεν τίθετο θέμα βίαιης κατάληψης της εξουσίας. Πρόκειται, το δίχως άλλο, για ένα από τα φωτεινότερα πνεύματα της εποχής του, για έναν άνδρα που η ζωή και το έργο του θα ήταν σαφώς περισσότερο γνωστά σε μια σοβαρή κοινωνία...
* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1764 στις 16 Ιουνίου 2013
του Ξενοφώντος Μπρουντζάκη
«Εν παντί προτρέχει η φήμη της μακράς και αδιαπτώτου αφοσιώσεώς του εις την έρευναν της αληθείας»
Εφημερίδα «Ιθάκη», 20 Ιανουαρίου 1930
Εφημερίδα «Ιθάκη», 20 Ιανουαρίου 1930
Ο Πλάτων Δρακούλης συγκαταλέγεται στην εκλεκτή και σπάνια χορεία των ανθρώπων εκείνων που συνδύασαν την πολιτική με τη διανόηση. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που ως μια από τις σημαντικότερες πολιτικές και πνευματικές φυσιογνωμίες του ελλαδικού χώρου, που έδρασαν στο δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, δεν κατέστη ευρύτερα γνωστός σε μια χώρα όπου η πνευματική καλλιέργεια και οι ευγενικές ιδέες ταυτίστηκαν με την… ψώρα.
Ο Δρακούλης γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1848, την εποχή δηλαδή που τα Επτάνησα τελούσαν υπό βρετανική προστασία. Ο πατέρας του, Ευστάθιος Δρακούλης, υπήρξε μάλιστα και έπαρχος του νησιού. Απ’ ό,τι συνάγεται από την ποιότητα των σπουδών του, που απαιτούσαν οικονομικούς πόρους, αλλά και από τον μετέπειτα άνετο βίο που διήγαγε, πρέπει η οικογένειά του να ήταν εύπορη. Ωστόσο, ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά γύρω από αυτήν.
Ο Δρακούλης γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1848, την εποχή δηλαδή που τα Επτάνησα τελούσαν υπό βρετανική προστασία. Ο πατέρας του, Ευστάθιος Δρακούλης, υπήρξε μάλιστα και έπαρχος του νησιού. Απ’ ό,τι συνάγεται από την ποιότητα των σπουδών του, που απαιτούσαν οικονομικούς πόρους, αλλά και από τον μετέπειτα άνετο βίο που διήγαγε, πρέπει η οικογένειά του να ήταν εύπορη. Ωστόσο, ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά γύρω από αυτήν.
Ο ίδιος δεν έμεινε ασυγκίνητος από τις συγκλονιστικές διαδικασίες εκσυγχρονισμού της Ευρώπης, τις οποίες παρακολούθησε με τεράστιο ενδιαφέρον. Βέβαια, οι Έλληνες διανοούμενοι δεν είχαν την τύχη να συμμετέχουν ενεργά σε αυτή την ευρωπαϊκή διακίνηση ιδεών – μέσα από τις οποίες δημιουργούνταν νέες ελπίδες για έναν καλύτερο κόσμο. Ωστόσο, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που παρακολουθούσαν από κοντά, είτε ταξιδεύοντας είτε προμηθευόμενοι τα ευρωπαϊκά έντυπα, τις κοσμογονικές εξελίξεις. Ο Δρακούλης, όπως και αρκετοί άλλοι πριν από αυτόν, εμπνεύστηκαν και γοητεύθηκαν από τις σοσιαλιστικές ιδέες που κυριαρχούσαν στην Ευρώπη.
Αυτός ήταν ωστόσο ο πρώτος Έλληνας που επιχείρησε να εισάγει και να παρουσιάσει ταυτόχρονα με τρόπο συστηματικό τον σοσιαλισμό στην Ελλάδα. Ο νεαρός Δρακούλης παρακολούθησε το Γυμνάσιο Πατρών από το 1869 ώς το 1873 και κατόπιν γράφτηκε στη Νομική Σχολή Αθηνών, όπου σπούδασε νομικά για να ολοκληρώσει αργότερα τις σπουδές του στην Οξφόρδη, στην οποία και δίδαξε το 1887 ως καθηγητής στην έδρα της νεοελληνικής φιλολογίας – για να παραιτηθεί λίγα χρόνια αργότερα, το 1894, καθώς δεν ήθελε να διδάξει ελληνικά με ερασμιακή προφορά.
Σοσιαλιστής συγγραφέας
Από το 1885 μέχρι και το 1912 που εμφανίστηκαν στο προσκήνιο οι νεότεροι – μαρξιστικών καταβολών – σοσιαλιστές, ο Πλάτων Δρακούλης υπήρξε η κυρίαρχη μορφή στο ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα. Υπήρξε σύγχρονος του Ρόκκου Χοϊδά, του Παναγιώτη Πανά, του Μαρίνου Αντύπα, του Σταύρου Καλλέργη, ο οποίος με τον Γιώργο Χαιρέτη συζητούσαν στα πλαίσια των μελών του σοσιαλιστικού κύκλου το 1884 την εκδοχή ενός σοσιαλιστικού εντύπου.
Έναν χρόνο αργότερα, το 1885, ο Δρακούλης εξέδωσε το περιοδικό «Άρδην», που έφερε τον χαρακτηριστικό υπότιτλο «Μηνιαίον Φύλλον των Συμφερόντων του Ανθρώπου». Το «Άρδην» υπήρξε σταθμός για τη διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών στην Ελλάδα. Με την εκλεκτή αρθρογραφία του, πρωτοπόρα για τα ελληνικά δεδομένα της εποχής, είχε επίδραση ακόμα και στους ευρύτερους κύκλους πέραν των σοσιαλιστών. Τα γραφεία του ήταν πίσω από το δημαρχείο των Αθηνών, στην οδό Σωκράτους, και η ετήσια συνδρομή στοίχιζε δύο δραχμές. Το περιοδικό – αξίζει να σημειωθεί – διέθετε συνδρομητές και σε αρκετές πόλεις πέραν των Αθηνών. Σε μιαν επίσης πρωτοποριακή κίνηση για την εποχή, το «Άρδην» προσέφερε στους νέους συνδρομητές του ένα αντίτυπο του βιβλίου του αναρχικού πρίγκιπα Π. Κροπότκιν, «Έκκλησις προς τους νέους» σε μετάφραση του Πλάτωνα Δρακούλη.
Ταυτόχρονα με την έκδοση του περιοδικού, ο Δρακούλης έγραψε και εξέδωσε το «Τι είναι ο Κοινωνισμός», ένα βιβλίο που φιλοδοξούσε να είναι μια σαφής και ολοκληρωμένη προσέγγιση στις σοσιαλιστικές ιδέες. Επίσης, μετέφρασε εκ νέου Κροπότκιν, αυτή τη φορά το «Προς τους Νέους», ένα βιβλίο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των ιδεολογικών τάσεων της νεολαίας της εποχής.
Τον Ιούλιο του 1887, χρονιά που έκλεισε οριστικά το περιοδικό «Άρδην», ο Δρακούλης βρίσκεται στην Αγγλία ως καθηγητής στην Οξφόρδη, όπου μεταξύ άλλων εξεδόθησαν οι τρεις διαλέξεις που έδωσε στη διάρκεια της θητείας του ως καθηγητή για τη νεοελληνική γλώσσα. Αυτές οι διαλέξεις θα εκδοθούν αργότερα και στα ελληνικά με τον τίτλο «Νεοελληνική Γλώσσα και Φιλολογία». Ο Δρακούλης ως πανεπιστημιακός της Οξφόρδης είχε καταφέρει να αναγνωριστεί στο εξωτερικό, πράγμα που τον κατέστησε θεωρητικό ηγέτη των Ελλήνων σοσιαλιστών.
Το 1901 εξέδωσε στην Αγγλία το τριμηνιαίο περιοδικό «Έρευνα», που το έγραφε μόνος του υπό μορφή συγγραμμάτων. Το περιοδικό συνέχισε την έκδοσή του και μετά την επάνοδο του Δρακούλη στην Ελλάδα. Σε αυτό είχε την ευκαιρία από το 1908 έως και το 1914 να παρουσιάσει μια ιδιότυπη θεωρία που συνδύαζε τον σοσιαλισμό με τη θεοσοφία και την εσωτερική φιλοσοφία.
Στην Ελλάδα ξανά…
Η νέα καθοριστική για το μέλλον και την κατάληξη της δράσης του περίοδος της ζωής του Δρακούλη ήταν η τετραετία από το 1908 έως και το 1912. Τα γεγονότα που μεσολάβησαν υπήρξαν καθοριστικά για τη μετέπειτα πορεία αυτής της τόσο σημαντικής και ενδιαφέρουσας πολιτικής και πνευματικής προσωπικότητας που δέσποσε στον χώρο του θεωρητικού σοσιαλισμού ώς και τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα.
Στην Ελλάδα έφτασε το 1908, αποφασισμένος να ιδρύσει μια πολιτική συνδικαλιστική κίνηση με σοσιαλιστικά χαρακτηριστικά. Ήδη η φήμη του ήταν μεγάλη. Την επόμενη χρονιά ιδρύει τον Σύνδεσμο των Εργατικών Τάξεων (ΣΤΕΤ). Πρόκειται για μια οργάνωση που κινείται μεταξύ συνδικάτου και κόμματος. Στο καταστατικό της οργάνωσης, ο Δρακούλης προσπαθεί να διαμορφώσει την πολιτική της φυσιογνωμία. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν οι μεταρρυθμιστικές προτάσεις του, ιδιαίτερα εκείνη που πρότεινε την ίδρυση Γραφείου Ευρέσεως Εργασίας για τους ανέργους.
Το 1910 ο Δρακούλης βρίσκεται αντιμέτωπος με μια σειρά προκλήσεις. Πριν από όλα, στο συνέδριο του ΣΤΕΤ επανεκλέγεται πρόεδρος, ενώ εκλέγεται βουλευτής στις βουλευτικές εκλογές της ίδιας χρονιάς. Δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Βενιζέλου επισημαίνοντας ότι η κυβέρνηση αυτή διαφέρει σημαντικά από τις προηγούμενες. Το αιτιολογικό δε της στήριξής του είναι ότι ένας σοσιαλιστής βουλευτής όφειλε σε εκείνες τις δύσκολες περιστάσεις να δώσει «κριτική ψήφο» (χωρίς να έχει την παραμικρή αμφιβολία για τον «αστικό της χαρακτήρα») στη φιλελεύθερη κυβέρνηση.
Την επόμενη χρονιά, ο Δρακούλης μετέχει ξανά στις βουλευτικές εκλογές ως υποψήφιος των Φιλελευθέρων, ωστόσο, αν και εκλέγεται, χάνει την έδρα του λόγω της προσφυγής που έκαναν σε βάρος του οι συνυποψήφιοί του. Επιχειρεί ακόμα μια φορά το 1920 την εκλογή του (ξανά με τους Φιλελευθέρους) με σκοπό να εκπροσωπήσει στη Βουλή τις σοσιαλιστικές ιδέες, αλλά αποτυγχάνει.
Συνοψίζοντας
Ο Δρακούλης δεν άργησε να βρεθεί αντιμέτωπος με την πολεμική των νέων – μαρξιστικών αντιλήψεων – σοσιαλιστών. Αυτή η πολεμική τον έθεσε σταδιακά στο περιθώριο, παρά το γεγονός ότι μέχρι και την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα θεωρείτο ο αδιαμφισβήτητος εκφραστής των σοσιαλιστικών ιδεών στην Ελλάδα. Στον πόλεμο του 1912 ο Δρακούλης στάθηκε αμετακίνητα αντίθετος με την άποψη που πρέσβευε την ουδετερότητα της Ελλάδας. Υποστήριξε με σθένος την αναγκαιότητα της νίκης των δημοκρατικών συμμάχων, που θα αποτελούσαν ασπίδα προστασίας στον κίνδυνο που διέτρεχαν οι δημοκρατικές κατακτήσεις από τις Κεντρικές Δυνάμεις.
Επίσης, υποστήριξε ότι μετά τον πόλεμο η Ελλάδα θα είχε τη δυνατότητα να προβάλει τις εθνικές της διεκδικήσεις. Αλλά και στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ο Δρακούλης συντάχθηκε με την πολιτική Βενιζέλου, που ήθελε τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πλευρό της Αντάντ, αντίθετα με τις αριστερές οργανώσεις της εποχής που τάσσονταν κατά του πολέμου και υπέρ της ειρήνης. Μάλιστα, η Σοσιαλιστική Εργατική Οργάνωση, που υπήρξε η βάση για να δημιουργηθεί το ΣΕΚΕ το 1918, κατέβηκε με τη Φεντερασιόν της Θεσσαλονίκης στις εκλογές στα ψηφοδέλτια των φιλομοναρχικών λαϊκών. Η Ρωσική Επανάσταση, σύμφωνα με τον Δρακούλη, θα άλλαζε για πρώτη φορά τις οικονομικές σχέσεις μιας κοινωνίας. Μάλιστα, λίγο αργότερα, σε ένα του ταξίδι στη Νέα Υόρκη, θα μετέφραζε στα ελληνικά το πρώτο σοβιετικό Σύνταγμα.
Οι ιδέες του Δρακούλη, σε αντίθεση με ό,τι θα ευαγγελίζονταν αργότερα οι μαρξιστές, προσέβλεπαν σε μια ειρηνική - δημοκρατική μετάλλαξη της κοινωνίας και κυρίως δεν υποστήριζαν τη φυσική εξόντωση των κεφαλαιοκρατών, αλλά την ενσωμάτωσή τους μέσα στη νέα τάξη πραγμάτων. Όπως είναι προφανές, δεν τίθετο θέμα βίαιης κατάληψης της εξουσίας. Πρόκειται, το δίχως άλλο, για ένα από τα φωτεινότερα πνεύματα της εποχής του, για έναν άνδρα που η ζωή και το έργο του θα ήταν σαφώς περισσότερο γνωστά σε μια σοβαρή κοινωνία...
* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1764 στις 16 Ιουνίου 2013
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου