Η καπηλεία του Κέντρου

Νέα Πολιτική

Του Μελέτη Μελετόπουλου*

 

Διαβάζοντας το κορυφαίο έργο του Πωλ Κρούγκμαν «Η συνείδηση ενός προοδευτικού» (σε εξαιρετική μετάφραση στα ελληνικά του Αντώνη Παπαγιαννίδη από τις εκδόσεις «Πόλις»), συνειδητοποιεί κανείς πόσο πιο ισορροπημένη αλλά και σύνθετη, ακατάλληλη για φανατισμένους και απλοϊκούς εγκεφάλους, είναι η έννοια του Κέντρου.

Ας ορίσουμε, χάριν οικονομίας της συζήτησης, το Κέντρο, ως τον πολιτικό χώρο που κατάγεται από την μεγάλη παράταξη των Φιλελευθέρων που εκσυγχρόνισε και διπλασίασε την Ελλάδα, την παράταξη που ανέδειξε κορυφαίες προσωπικότητες με διεθνή εμβέλεια, που διαπνέεται από τα ιδεώδη του Πατριωτισμού, της Δημοκρατίας και της Κοινωνικής Δικαιοσύνης και εμπνέεται από την προσωπικότητα και τις ιδέες του Ελευθερίου Βενιζέλου, του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, του Νικολάου Πλαστήρα, του Γεωργίου Καρτάλη και του Γεωργίου Παπανδρέου. Ο τελευταίος μάλιστα όρισε με επιγραμματικό τρόπο το Κέντρο: «Διαφέρομεν από την Δεξιάν ως προς την Δικαιοσύνην, διαφέρομεν από την Αριστεράν ως προς την Ελευθερίαν».

Στην Ελλάδα το Κέντρο, η παράταξη των προσωπικοτήτων,  εξαφανίστηκε ουσιαστικά στις εκλογές του 1977, με τεράστια ευθύνη των ίδιων των κεντρώων πολιτικών αλλά και του Ανδρέα Παπανδρέου και του Κωνσταντίνου Καραμανλή, που το λεηλάτησαν με αμφίπλευρες διευρύνσεις.

Η προσπάθεια αναβίωσης του Κέντρου στο σχήμα του ΚΟΔΗΣΟ το 1979 απέτυχε παταγωδώς, κυρίως λόγω της εκρηκτικής ανόδου του ΠΑΣΟΚ την ίδια εποχή, που απορρόφησε ό,τι εκινείτο μεταξύ Δεξιάς και ΚΚΕ. Ασφαλώς έπαιξε ρόλο και η ιδιοσυγκρασία των όψιμων κεντρώων του ΚΟΔΗΣΟ, που αδυνατούσαν να συλλάβουν τα ριζοσπαστικά αιτήματα της εκρηκτικής εκείνης εποχής.

Μετά, καθώς το Κέντρο έμεινε ορφανό, ακολούθησε η λεηλασία του από την Δεξιά και το ΠΑΣΟΚ. Η μεν Νέα Δημοκρατία, για να απαλύνει την ίδια της την  ταυτότητα, προσέθεσε το πρόθεμα «Κεντρο-», ώστε από αντιπαθής σκέτη Δεξιά να γίνει συμπαθής και δεολογικά ουδέτερη «Κεντροδεξιά». Και το ΠΑΣΟΚ, επί Σημίτη (που κατά βάθος ήταν κολωνακιώτης αστός και απεχθανόταν την αριστερά), αυτοβαπτίστηκε «Κεντροαριστερά».

Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, ενώ οι μετρήσεις της κοινής γνώμης έδειχναν ότι τεράστιο ποσοστό του εκλογικού σώματος εξακολουθούσε να ταυτίζεται ιδεολογικά με τον κεντρώο χώρο, οι κεντρώοι πολιτευτές, όσοι δεν είχαν προσχωρήσει το ΠΑΣΟΚ και στην ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, δεν κατάφεραν να συνεννοηθούν ώστε να συμπήξουν έναν αξιόπιστο κεντρώο φορέα, ως τρίτη λύση ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα.

Τελικά, όταν η χώρα χρεωκόπησε, άρχισαν να εμφανίζονται δεκάδες μικρά και μεγάλα κόμματα. Σχεδόν όλα, για να διαφοροποιηθούν από τον δικομματισμό, αυτοπροσδιορίζονται ως υποτίθεται κεντρώα.

Προκειμένου να διευκολύνουμε τον αναγνώστη να μπορεί μόνος του να κρίνει πότε η χρήση του όρου «Κέντρο» συνιστά πλαστογραφία ή κατάχρηση, επισημαίνουμε τι δεν είναι το Κέντρο:

α. το Κέντρο δεν είναι νεοφιλελεύθερο, διότι εμπεριέχει μία έντονη κοινωνική διάσταση, την οποία αρνείται λυσσαλέα ο νεοφιλελευθερισμός.

β. το Κέντρο δεν είναι διεθνιστικό-εθνομηδενιστικό, διότι προέρχεται από την παράταξη που διπλασίασε την Ελλάδα και προώθησε τα σύνορά της από τον Όλυμπο στον Έβρο.

γ. το Κέντρο, που παραδοσιακά υπήρξε το κόμμα των προσωπικοτήτων (δεν ήξερες ποιόν να πρωτοσταυρώσεις στις εκλογές στις λίστες των Φιλελευθέρων), δεν μπορεί να εκφράζεται από αποφοίτους εξαταξίου γυμνασίου, ούτε από διαπλεκόμενες μετριότητες και απόβλητους του δικομματισμού.

δ. το Κέντρο, το κόμμα των αδιάβλητων και ακέραιων πολιτικών (οι Σοφούλης, Πλαστήρας, Παπανδρέου, Καφαντάρης κλπ. πέθαναν πάμπτωχοι), δεν μπορεί να εκφράζεται από φαύλους πλουτοκράτες, που φιγουράρουν σε λίστες ή είναι υπόπτως πάμπλουτοι.

Αυτά περί Κέντρου. Και ο νοών νοείτω.

*Διευθυντής της Νέας Πολιτικής (Δημοσιεύτηκε στο Kontra News)