Παΐσιος

Νέα Πολιτική

Του Μελέτη Μελετόπουλου*

Ο αγιορειτης μοναχός Παΐσιος (κατά κόσμον Αρσένιος Εζνεπίδης, 1924-1994) κατετάγη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο στις τάξεις των αγίων της ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας στις 13 Ιανουαρίου. 

Ο Παΐσιος είχε γεννηθεί στην Καππαδοκία, στα Φάρασα, όπου ο πατέρας του ήταν κοινοτάρχης. Τον βάφτισε ο παπάς της ενορίας του, ο Αρσένιος, που το 1988 η Εκκλησία αναγνώρισε ως άγιο. Η οικογένεια μεταφέρθηκε στην Ελλάδα με το τελευταίο κύμα της ανταλλαγής των πληθυσμών όταν ο Παΐσιος ήταν νεογέννητος, έζησαν στον Πειραιά, στην Κέρκυρα και στην Ηγουμενίτσα, και τελικά στην ακριτική Κόνιτσα, όπου ο Παΐσιος τελείωσε το δημοτικό σχολείο.

Από παιδί ήθελε να γίνει καλόγερος, αλλά εργάστηκε πρώτα ως ξυλουργός, μετά υπηρέτησε ως ασυρματιστής στον Εμφύλιο Πόλεμο και πολέμησε στην πρώτη γραμμή, αντικαθιστώντας εθελοντικά στρατιώτες που είχαν οικογένεια. Απολύθηκε το 1949 και αμέσως μετά πήγε γιά πρώτη φορά στο Άγιον Όρος. Το 1950 εκάρη στην Μονή Εσφιγμένου. Το 1954 πήγε στην Μονή Φιλοθέου, όπου έλαβε το μοναχικό όνομα Παΐσιος. Το 1958 πήγε στο Στόμιο Κονίτσης όπου έμεινε σε μοναστήρι και επιδόθηκε σε φιλανθρωπικό έργο, το 1962 πήγε στο Σινά, όπου άσκησε φιλανθρωπικό έργο στους Βεδουίνους και το 1964 γύρισε οριστικά στο Άγιον Όρος.

Το 1979 κατέληξε στο κελλί της Παναγούδας, στην Μονή Κουτλουμουσίου, δίπλα στις Καρυές. Εκεί έγινε πόλος έλξης χιλιάδων ανθρώπων, που πήγαιναν μέχρι τον θάνατό του να πάρουν συμβουλές, ηθική στήριξη και πνευματική καθοδήγηση. Κοιμόταν ελάχιστα (2-3 ώρες ημερησίως). Πέθανε το 1994 από την επάρατη νόσο. Συνέγραψε τέσσερα βιβλία: Ο Άγιος Αρσένιος ο Καππαδόκης (1991), Ο Γέρων Χατζη-Γεώργης ο Αθωνίτης, 1809-1886 (1986), Αγιορείται Πατέρες και Αγιορείτικα (1993), Επιστολές (1994).

Αν και πήγα στο Άγιον Όρος πρώτη φορά έναν μόνον χρόνο μετά την εκδημία του Παΐσιου, πολλοί γνωστοί και φίλοι μου τον είχαν επισκεφθεί. Όλοι τους διηγούνται ότι έμειναν έκπληκτοι διότι γνώριζε το όνομά τους χωρίς να του το πουν, διότι γνώριζε επίσης το πρόβλημά τους και μιλούσε με τα ζώα, τα οποία τον υπάκουαν (το τελευταίο δεν μου κάνει εντύπωση, γιατί είμαι αυτόπτης μάρτυς παρόμοιων περιστατικών υπακοής άγριων ζώων σε μοναχούς σε μονή όπου κατέλυσα). Επίσης υπάρχουν μαρτυρίες γιά συγκλονιστικές προβλέψεις του γιά πρόσωπα ή και γιά το μέλλον του Ελληνισμού.

Η δημοτικότητα του Παΐσιου προσέλαβε τα τελευταία χρόνια της ζωής του παγκόσμιες διαστάσεις, ως και πρωτοσέλιδο μεγάλων ευρωπαϊκών εφημερίδων έγινε. Η φήμη του απλώθηκε στο σύνολο του Ορθόδοξου Κόσμου. Τελικά εξελίχθηκε σε ένα είδος γκουρού, ζώντος θρύλου και διδασκάλου του γένους.

Πέρα από την θεολογική διάσταση του θέματος, γιά την οποία δεν είμαι ειδικός, σκέπτομαι ότι στον βαλλόμενο πανταχόθεν ξηρό βράχο μας, ο Ορθόδοξος κόσμος εξακολουθεί να παράγει ιδιότυπες, απροσδόκητες, πολύπλοκες, μαγνητικές και μυστικιστικές προσωπικότητες, με διαχρονικά και μεταφυσικά χαρακτηριστικά. Επειδή η ελληνική ιστορία δεν είναι γραμμική ούτε προβλέψιμη και κινείται πέραν του λόγου. Επειδή ο ξηρός μας βράχος βρίσκεται στο πιό κομβικό σημείο του πλανήτη και δέχεται συνεχώς επί χιλιετίες τιτάνιες διασταυρούμενες γεωπολιτικές πιέσεις, επειδή μόνον η εμπιστοσύνη στα υλικά δεδομένα δεν αρκεί να εμφυσήσει πεποίθηση επιβίωσης, το ελληνικό έθνος ανέδειξε σαν το Ισραήλ προφήτες ή χαρισματικούς ηγέτες και κινήθηκε από πίστη μάλλον παρά από ορθολογικούς σχεδιασμούς και ορατούς στόχους.

Ο Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Παπουλάκος, ο Παΐσιος είναι προσωπικότητες που ανταποκρίθηκαν σε αυτές τις ανάγκες, που απέτυχαν ή αρνήθηκαν ή δεν ασχολήθηκαν να καλύψουν οι κοσμικοί ηγέτες. Όπως και η τεράστια απήχηση της ορθόδοξης εκκλησίας καλύπτει επί δύο χιλιάδες χρόνια τα κενά των πολιτικών συστημάτων και καθεστώτων, που έρχονται και παρέρχονται σε αυτήν την καλειδοσκοπική περιοχή του πλανήτη.

*Διευθυντής της Νέας Πολιτικής (Δημοσιεύτηκε στο Kontra News)