Γιατί Τα Προβλήματα Της ΕΕ Αφορούν Τις ΗΠΑ

analitis

του John R. Μπόλτον*

Σημαντικά αμερικανικά συμφέροντα διακυβεύονται σε ό, τι μπορεί να φαίνεται, από απόσταση, ως δυσνόητες διαφορές εντός και μεταξύ των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρ “όλα αυτά, οι ευρωπαϊκές συζητήσεις για θέματα όπως το κοινό νόμισμα, τη μετανάστευση και τους  ευρωπαϊκούς οικονομικούς κανονισμούς, αντανακλούν θεμελιώδεις διαφωνίες σχετικά με τον απώτερο σκοπό της ΕΕ.

Το εάν και πώς τα μέλη της ΕΕ θα επιλέξουν τη βαθύτερη πολιτική και οικονομική ολοκλήρωση, επηρεάζει ριζικά τα διεθνή συμφέροντα ασφαλείας των ΗΠΑ. Για δεκαετίες, αρχίζοντας με το Σχέδιο Μάρσαλ, η Ουάσιγκτον ενθαρρύνει τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, που θα μπορούσε, ίσως, να οδηγήσει στις «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης». Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου αυτό φάνηκε σε πολλούς Αμερικανούς ένας λογικός τρόπος για να προστατεύσουν την δυτική συμμαχία από τον κατακερματισμό και ένα κίνητρο ώστε να παρέχουν τα αναμφισβήτητα οφέλη από τη μείωση των εμπορικών φραγμών.

Αλλά μερικοί Ευρωπαίοι έχοντας άλλα κίνητρα είδαν αυτά τα πολιτικά φαινόμενα υπό το πρίσμα μιας φοβερής αντίθεσης που αγγίζει τα όρια της εμμονής με τον «εθνικισμό» και τα εθνικά κράτη, θεωρώντας  τα ως αιτία για τις πυρκαγιές που άναψαν στην Ευρώπη του εικοστού αιώνα. Και ειδικά στο απόηχο του Ψυχρού Πολέμου, πολλοί είδαν μια πολιτικά ενωμένη Ευρώπη ως ένα εναλλακτικό  «πόλο» στην Αμερική σε έναν πολυπολικό κόσμο.

Στην πραγματικότητα, ωστόσο,  μία «διαρκώς βαθύτερη ένωση» στην Ευρώπη έχει δημιουργήσει ένα ολοένα και πιο αρτηριοσκληρωτικό ρυθμιστικό λαβύρινθο και μία πολύ ασθενέστερη πολιτικο-στρατιωτική επιρροή στις διεθνείς σχέσεις. Και τα δύο αυτά αποτελέσματα είναι αρνητικά για την Αμερική. Ομολογουμένως, εμείς έχουμε τεράστια προβλήματα από την υπερβολική ρύθμιση, αλλά στην ήπειρο που επινόησε τη λέξη «γραφειοκρατία», το πρόβλημα αυτό έχει αναβαθμιστεί στο υψηλότερο επίπεδο. Και όσον αφορά στην πραγματική συμβολή στην υπεράσπιση της Δύσης, αυτή που προέρχεται από μια πιο ολοκληρωμένη ΕΕ είναι μικρότερη από αυτήν που προέρχεται από το άθροισμα των μερών της.

Πέρα από την πολιτική και οικονομική αδυναμία, η Ευρώπη φαίνεται να χάνει το ηθικό και φιλοσοφικό της λιμάνι. Ο Πάπας Φραγκίσκος προειδοποίησε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι «σε πολλές ευρωπαϊκές περιοχές συναντάμε μια γενική εντύπωση κόπωσης και γήρανσης, μια Ευρώπη η οποία είναι πλέον μια« γιαγιά » και δεν είναι πια γόνιμη και ζωντανή …. Οι μεγάλες ιδέες που ενέπνευσαν κάποτε την Ευρώπη φαίνεται να έχουν χάσει την έλξη τους, μόνο για να αντικατασταθούν από τις γραφειοκρατικές τεχνικότητες των θεσμικών της οργάνων. »

Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, ο Αμερικανός επιχειρηματίας Peter Thiel δήλωσε στους Financial Times ότι «αν είσαι τεμπέλης με χαμηλές προσδοκίες, αυτές οι χαμηλές προσδοκίες είναι πιθανό να εκπληρωθούν … η απαισιοδοξία στην Ευρώπη έχει … αποθαρρυντικό αποτέλεσμα. Όταν είστε απαισιόδοξοι και χωρίς κίνητρα, αυτό έχει ένα αυτοεκπληρούμενο χαρακτήρα». Ακούγοντας τέτοια παρόμοια σχόλια από  τόσο  διαφορετικές πηγές  είναι αποκαλυπτικό, αλλά ακόμη πιο αποκαλυπτικό είναι ότι κανείς δεν έσπευσε να αμφισβητήσει τα συμπεράσματά τους.

Οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο ότι το σχέδιο της ΕΕ έχει πάει πολύ στραβά. Η υπεράσπιση του ευρώ έχει οδηγήσει σε καταπάτηση των δημοκρατικών θεσμών σε πολλά κράτη μέλη και έχει πιο ιδεολογικό στόχο από ό, τι οι πρωτεργάτες του παραδέχθηκαν ποτέ. Ενώ η οικονομική κρίση του 2008 έχει υποχωρήσει, οι υποκείμενες αντιφάσεις και τα προβλήματα του κοινού νομίσματος, χωρίς πραγματική πολιτική ένωση ή μία πραγματική ευρωπαϊκή οικονομία, συνεχίζουν να σιγοβράζουν.

Επιπλέον, σε πολλές χώρες έχουν αναδειχθεί «λαϊκά» κόμματα εξαιτίας  μεταναστευτικών θεμάτων. Αν και είναι γρήγορο και εύκολο να χλευάζουν τα κόμματα αυτά ως εξτρεμιστικά και ρατσιστικά και αυτό εν μέρει είναι αλήθεια, η κριτική χάνει τις  βαθύτερες  ανησυχίες που οι «λαϊκιστές»  πολιτικοί εκφράζουν. Η ΕΕ έχει πράγματι ένα «δημοκρατικό έλλειμμα», όπως η Μάργκαρετ Θάτσερ και άλλοι αρμόδιοι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν τονίσει επανειλημμένα. Παρά τα χρόνια παράπονα σχετικά με το πρόβλημα, ωστόσο, ελάχιστα έχουν γίνει.

Τόσο σοβαρή είναι η πρόκληση για το ευρωπαϊκό πρότζεκτ που η προοπτική της Βρετανίας για έξοδο από την ΕΕ είναι τώρα πολύ πραγματική.  Στο Ηνωμένο Βασίλειο η πολιτική  αναταραχή βρίσκεται σε επίπεδα που δεν είχαν καταγραφεί από τα μέσα έως τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, όταν και πήραν σάρκα και οστά τα σύγχρονα πολιτικά κόμματα. Αν κάτι ξυπνήσει τους Αμερικανούς ώστε να αντιληφθούν τη σοβαρότητα της πολιτικής και οικονομικής αταξίας της ΕΕ, αυτό θα είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο απέτρεψε παρά τρίχα μία απόφαση της Σκωτίας να κηρύξει την ανεξαρτησία της περισσότερο από τριακόσια χρόνια μετά την ένωση με την Αγγλία και την Ουαλία.

Βεβαίως, η Ουάσιγκτον έχει περιορισμένη επιρροή στη μαινόμενη ευρωπαϊκή αντιμαχία. Ίσως να υπάρχει και ένα μειονέκτημα στην έκφραση της γνώμης μας σχετικά με την αύξηση της αδυναμίας της ΕΕ. Η κριτική από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να κάνει πολλούς Ευρωπαίους που αντιμετωπίζουν μια «διαρκώς βαθύτερη ένωση» με άρνηση που θυμίζει θρησκευτικό δόγμα και που ορίζουν την Ευρώπη ως «όχι οι Ηνωμένες Πολιτείες,» να προσκολληθούν ακόμη πιο πεισματικά στο δικό τους όραμα το οποίο και θα αισθανθούν πως τίθεται σε κίνδυνο.

Παρ” όλα αυτά, η Ευρώπη παραμένει κεντρικής σημασίας για την Αμερική, όπως είναι και το ΝΑΤΟ, το οποίο στην ουσία είναι θύμα των αυξημένων εξουσιών της ΕΕ. Μια ισχυρή Ευρώπη δεν είναι σίγουρα συνώνυμο με μια ισχυρή ΕΕ. Οι απομονωτιστές στις ΗΠΑ διαμαρτύρονται για τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ που δεν φέρουν μερίδιο που τους αναλογεί για τη διατήρηση μιας κοινής αμυντικής, κάτι που είναι αλήθεια για δεκαετίες. Αλλά εμείς δεν πρέπει να επικεντρωθούμε σε όσους απολαμβάνουν προνόμια χωρίς να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους αλλά στα ζωτικά συμφέροντα της Αμερικής.

Καθώς η προεδρική εκστρατεία μας το 2016 πλησιάζει, πολλά ζητήματα εθνικής ασφάλειας απαιτούν προσοχή, ιδίως αν ληφθεί υπόψη η συνειδητή αποφυγή διεθνών θεμάτων από τον πρόεδρο Ομπάμα. Οι απειλές και οι προκλήσεις στη Μέση Ανατολή και την Ασία είναι αναμφίβολα σημαντικές αλλά δεν πρέπει να επισκιάσουν τη θεμελιώδη σημασία της αντιμετώπισης των τεκτονικών πολιτικές δυνάμεων που αναπτύσσονται στην Ευρώπη. Αν οι Αμερικανοί αποτύχουν να διεκδικήσουν τα συμφέροντά τους, η απομόνωση και η αδυναμία της Ευρώπης θα επιδεινωθούν,  εις βάρος των ΗΠΑ.

* Ο John R. Μπόλτον,  είναι διπλωμάτης και δικηγόρος. Από τον Αύγουστος 2005 ως το Δεκέμβριος 2006, υπηρέτησε ως μόνιμος αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη. Από το 2001 έως το 2005 διετέλεσε Υφυπουργός για τον έλεγχο των εξοπλισμών και της διεθνούς ασφάλειας.