Οι τράπεζες οφείλουν να αναλάβουν επενδυτικές πρωτοβουλίες

kontranews

του Γιώργου Βάμβουκα

Οι πάντες συμφωνούν ότι το θαυματουργό χάπι για την έξοδο της εθνικής μας οικονομίας από τη σήραγγα της ύφεσης και την επίτευξη της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους, είναι η ανάκαμψη της οικονομίας και η πραγματοποίηση ικανοποιητικών αναπτυξιακών επιδόσεων.

Με το κατάλληλο νοικοκύρεμα του κρατικού μηχανισμού, την καταστολή των έκνομων παραοικονομικών δραστηριοτήτων (λαθρεμπόριο καυσίμων, τσιγάρων, ρούχων, ηλεκτρικών συσκευών, κ.ά., φοροδιαφυγή, ξέπλυμα χρήματος, αρχαιοκαπηλία, κ,λπ.), την πάταξη της διαφθοράς του κομματικού-πολιτικού συστήματος και την εξάλειψη του ζημιογόνου για τα συμφέροντα της εθνικής οικονομίας θεσμού των κρατικοδίαιτων επιχειρήσεων, μπορούν να δημιουργηθούν οι αντικειμενικές συνθήκες, για την υλοποίηση ενός ενδελεχούς και άρτια επεξεργασμένου προγράμματος αναπτυξιακής πολιτικής. Είτε το αναπτυξιακό πρόγραμμα ονομάζεται “εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης”, είτε “στρατηγική για την επανεκκίνηση της οικονομίας”, κ.λπ., η πρωταρχική του επιδίωξη πρέπει να είναι η αναβάθμιση της ανταγωνιστικότητας του οικονομικού μας συστήματος.

 Καμιά χώρα του κόσμου, δεν δύναται να επιτυγχάνει αξιόλογους αναπτυξιακούς ρυθμούς, αν δεν προάγει διαχρονικά την ανταγωνιστικότητά του οικονομικού της συστήματος. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα των ανταγωνιστικών χωρών, είναι η διεύρυνση του εξαγωγικού τους εμπορίου στις αγορές της παγκόσμιας οικονομίας. Ο ρόλος των τραπεζών στην αναπτυξιακή διαδικασία είναι καθοριστικής σημασίας. Οι τράπεζες αποτελούν βασικό μοχλό της αναπτυξιακής διαδικασίας. Είναι οι φορείς χορήγησης δανείων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Οι τράπεζες εννοείται ότι χρηματοδοτούν οικονομικούς κλάδους, που έχουν ευοίωνες προοπτικές και δύνανται να συμβάλλουν στην αναπτυξιακή επανεκκίνηση της οικονομίας. Τα κεφάλαια που χορηγούν οι τράπεζες σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, προέρχονται κυρίως από τους τραπεζικούς καταθετικούς πόρους των πολιτών. Οι τράπεζες δανείζονται από τους πολίτες φθηνότερα και στη συνέχεια τους δανείζουν ακριβότερα. Δηλαδή, οι τραπεζικές μας καταθέσεις έχουν επιτόκια 1% ή 1,5%, ενώ όταν μας χορηγούν κάποιο δάνειο, χρεωνόμαστε με επιτόκια που φτάνουν από 10% έως 20% π.χ. επιτόκια καταναλωτικών δανείων και πιστωτικών καρτών. Η διαφορά μεταξύ επιτοκίων χορηγήσεων και επιτοκίων καταθέσεων αποτελεί το κέρδος των τραπεζών.

Η διαχρονική άνοδος των δανείων χορήγησης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, σημαίνει ότι η οικονομία βρίσκεται σε αναπτυξιακή πορεία και η απασχόληση σημειώνει αύξηση στους επιμέρους κλάδους της οικονομίας.

Αν οι τράπεζες δεν χορηγούν δάνεια ή ο ρυθμός αύξησης των χορηγούμενων δανείων φθίνει, συνεπάγεται ότι το οικονομικό σύστημα έχει εισέλθει σε φάση ύφεσης και η ανεργία καλπάζει. Τα στοιχεία του πίνακα καταδεικνύουν τους λόγους, που η ελληνική οικονομία μετά το 2008 διέρχεται φάση παρατεταμένης κρίσης. Την περίοδο 2000-2008, το σύνολο των χορηγηθέντων δανείων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις από 56,7 αυξήθηκε σε 249,7 δις ευρώ (€), με επακόλουθο ο μέσος αναπτυξιακός ρυθμός της χώρας να κυμανθεί σε 4% κάθε χρόνο. Απεναντίας, την περίοδο 2010-2014, δηλαδή στην εποχή των σκληρών μνημονιακών πολιτικών, οι χορηγήσεις δανείων από 257,8 εκτιμάται ότι μειώθηκαν σε 210 δις €, με αναπόφευκτο αποτέλεσμα ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης να διαμορφωθεί σε -5,8%. Η ελάττωση των δανείων χορήγησης είναι καθολική και αφορά όλες τις κατηγορίες δανείων. Η πτώση των στεγαστικών δανείων είναι αξιοσημείωτη, καθρεφτίζοντας τη δραματική κάμψη της οικοδομικής δραστηριότητας μετά το 2010.

 Η καθοδική τάση των καταναλωτικών δανείων, αντανακλά την καθίζηση της καταναλωτικής δαπάνης για αγαθά και υπηρεσίες των πολιτών. Το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο οφείλει να γνωρίζει, ότι, αν οι τράπεζες δεν αυξήσουν τις χρηματοδοτήσεις παραγωγικών επενδυτικών έργων, η εθνική οικονομία δεν πρόκειται να ξεκολλήσει από τον πάτο του βαρελιού. Το καλό παράδειγμα πρέπει και οφείλουν να το δώσουν οι ίδιες οι τράπεζες, παίρνοντας την πρωτοβουλία να προβούν στη χρηματοδότηση σημαντικών επενδυτικών έργων, που οι ίδιες θα υποδείξουν. Αναμφίβολα, αν οι τράπεζες δεν χρηματοδοτήσουν αξιόλογες επενδυτικές πρωτοβουλίες ιδιωτικών και δημόσιων φορέων, ουδείς θα μπορούσε να προβλέψει για  πόσα χρόνια η εθνική οικονομία θα σέρνεται στις λωρίδες του τούνελ.