Πέμπτη 13 Νοεμβρίου 2014

Ανατολική Μεσόγειος: περί θεσμικής σταθερότητας

Νέα Πολιτική


Του Σπύρου Μαθιουδάκη*

Οι αεικίνητες μεταβολές των οποίων γινόμαστε μάρτυρες τα τελευταία χρόνια στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου έχουν μελετηθεί εκτενώς τόσο στην Ελλάδα όσο και στα διεθνή δίκτυα. Η ρευστότητα στον γείτονα αραβικό κόσμο και την ευρύτερη περιοχή της πάλαι ποτέ Οθωμανική Αυτοκρατορίας, είναι κάτι που δεν έχει μείνει απαρατήρητο.
 
Οι αλλαγές που έλαβαν και λαμβάνουν χώρα δεν είναι σε καμία περίπτωση ίδιας φύσεως σε όλες τις χώρες ούτε μπορούμε να τις θεωρήσουμε ισάξιες σε αποτελέσματα. Η πλέον απάνθρωπη εκδοχή αλλαγής είναι αναμφίβολα η εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και της Συρίας. Όμως η «Αραβική Άνοιξη», η σύρραξη αντιπολίτευσης – Άσαντ στη Συρία, η εκδίωξη του Καντάφι και ο εμφύλιος στη Λιβύη, η αιματοχυσία στην Παλαιστίνη, ανεξάρτητα από το ποια θα είναι η τελική έκβαση, όλες τους είναι εξελίξεις που έχουν προς το παρόν για κοινό γνώρισμα ένα πράγμα: την αστάθεια.
 
Όμως και η γείτων Τουρκία, η οποία αναφέρεται συχνά ως παράδειγμα οικονομικής ανάπτυξης και δημοκρατικής πορείας, απέχει δυστυχώς ακόμα από μια φιλελεύθερη αφήγηση. Ακόμα και αν κανείς είχε τη διάθεση να αγνοήσει την συνεχή παραβίαση εναερίων και θαλασσίων χώρων εδαφικής κυριαρχίας γειτονικών της χωρών και την μη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, υπάρχουν και εσωτερικές ενδείξεις «μη κανονικότητας». Η προσπάθεια για περιορισμό της δύναμης του στρατού στη χώρα, που συνεχίζεται ακόμα, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως παράδειγμα. Ενδεικτικά, η υπόθεση «Βαριοπούλα» ακόμα κατά καιρούς αναμοχλεύεται.
 
Αυτό όμως στο οποίο αξίζει να σταθούμε, είναι οι πολιτειακής χροιάς μεταβολές που έλαβαν χώρα το τελευταίο διάστημα στην Τουρκική Δημοκρατία. Στην ουσία, αυτό που συνέβη στην Τουρκία φέτος το καλοκαίρι, ήταν μια εξέλιξη χαρακτηριστική της περιρρέουσας ατμόσφαιρας θεσμικής ρευστότητας. Η μεταπήδηση του Ταγίπ Ερντογάν από την πρωθυπουργία στην προεδρία, έγινε μετά από γενικές εκλογές για πρώτη φορά. Εκλογές που σημαίνουν διχοτόμηση της νομιμοποίησης μεταξύ πρωθυπουργού και προέδρου, με μια εκτεταμένη πολιτειακή μεταρρύθμιση να μην είναι μακριά στο ορίζοντα.
 
Η εικόνα της Ελλάδας ενώπιον όλων όσων προαναφέραμε δεν μπορεί παρά να είναι αυτή της «ήρεμης δύναμης». Η Ελλάδα, μαζί με την πληγωμένη Κύπρο, είναι οι δύο χώρες της Ανατολικής Μεσογείου που σταθερά συνομιλούν με τις περισσότερες χώρες στην περιοχή. Είναι οι χώρες που διατηρούν την καλύτερη δυνατή γειτονία με τα όμορα κράτη, είτε αυτά είναι αραβικά, είτε πρόκειται για το Ισραήλ.
 
Ακόμα και αν πολύ συχνά αυτή η επαφή γίνεται με προχειρότητα και χοντροκομμένες αντιδράσεις, η Ελλάδα δεν παύει να είναι οργανικό μέλος της Ευρώπης, μια ανάσα από τα καυτά μέτωπα της Ανατολής. Η ιδιότητα της Ελλάδας ως πρέσβειρας της Ευρώπης στην Ανατολή υπάρχει σχεδόν εκ φύσεως.
 
Υπάρχει λοιπόν πεδίον δόξης λαμπρόν στη σύσφιγξη των σχέσεών μας με τους πρόθυμους γείτονες. Όχι μόνο επειδή το θέλουμε εμείς, αλλά και επειδή, εν μέσω γενίκευσης της αστάθειας, οι γείτονες ξέρουν πως παρά την όποια εσωτερική πολιτική αναταραχή, το κράτος στην Ελλάδα έχει συνέχεια. Ξέρουν πως σε 10 ή σε 50 χρόνια, θα συνομιλούν με την ίδια Ελληνική Δημοκρατία. Και μπορούμε να είμαστε περήφανοι που δεν χρειάζεται να χτίσουμε καινούρια ανάκτορα για να τους πείσουμε. 

*Φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αρθρογράφος της Νέας Πολιτικής

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου