Φινλανδοποίηση

Νέα Πολιτική

Tου Μελέτη Μελετόπουλου* 

Υψηλόβαθμοι διπλωμάτες του υπουργείου Εξωτερικών, σύμφωνα με πληροφορίες, εξέφρασαν αντιρρήσεις γιά την συνάντηση Σαμαρά-Νταβούτογλου στην Αθήνα στις 5 Δεκεμβρίου. Οι έμπειροι διπλωμάτες γνωρίζουν ασφαλώς τις νομικές και πολιτικές συνέπειες μιάς τέτοιας συνάντησης: κατ’ ουσίαν αυτή συνιστά πράξη μη αντίδρασης, άρα έμμεσης και σιωπηρής αποδοχής της όλης τουρκικής έκνομης συμπεριφοράς, αδιαφορίας γιά το διεθνές δίκαιο, απειλών και στρατιωτικού εκβιασμού.

Όταν σπεύδει μία κυβέρνηση να ανακοινώσει, όπως έκανε προχθές ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος μετά το τέλος της συνεδρίασης του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής, ότι «αποφασίστηκε να μην διαταραχθεί το χρονοδιάγραμμα των προγραμματισμένων επαφών Ελλάδος – Τουρκίας. Γιατί αυτός είναι ένας ανοικτός δίαυλος που, με αυθεντικότητα και χωρίς ενδιάμεσους, μας επιτρέπει να αναπτύσσουμε τις εθνικές θέσεις προς όφελος της Ελλάδος και της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και της ειρήνης και σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή» κλπ. κλπ., βαφτίζει τα πτύελα του εξευτελισμού της βροχή και μετονομάζει την φοβία της σε «διάλογο». Διάλογο με ένα καθεστώς, του οποίου ο ΑΓΕΝ ναύαρχος Μπουλέντ Μποστάνογλου δήλωσε προ ολίγων ημερών ότι «το γραφείο του πρωθυπουργού παρέδωσε στο γενικό επιτελείο τους κανόνες εμπλοκής και το γενικό επιτελείο (τους παρέδωσε) στο πολεμικό ναυτικό.»

Η συνάντηση Σαμαρά-Νταβούτογλου, την στιγμή που η Τουρκία ασκεί ωμό στρατιωτικό εκβιασμό προκειμένου να ακυρωθούν οι έρευνες στη κυπριακή αλλά και στην ελληνική ΑΟΖ, οδηγεί σε μία διακρατική σχέση που οι διεθνολόγοι ονομάζουν «Φινλανδοποίηση». Δηλαδή σταδιακό περιορισμό της εθνικής κυριαρχίας ενός κράτους και υπαγωγής του στην σφαίρα γεωπολιτικής επιρροής ενός γειτονικού, επιθετικού και απειλητικού κράτους. Αυτό δηλαδή που συνέβαινε μεταξύ Φινλανδίας και Σοβιετικής Ένωσης στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου.

Το κράτος που φινλανδοποιείται λόγω φόβου απέναντι στον απειλητικό γείτονά του, υποχρεώνεται να εκχωρεί όλο και αυξανόμενες αρμοδιότητες στο επικυρίαρχο. Αυτός τελικά υπαγορεύει την βούλησή του όχι μόνον στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής και άμυνας του υποτελούς, αλλά ακόμη και σε καθαρώς εσωτερικά ζητήματα. Γιά παράδειγμα, επιβάλλει την δική του εκδοχή της ιστορίας στο εκπαιδευτικό σύστημα του υποτελούς κράτους.

Η περίπτωση, όμως, των ελληνοτουρκικών σχέσεων, δεν είναι μία απλή υπόθεση φινλανδοποίησης μεταξύ δύο όμορων κρατών. Έχει ιστορικό προηγούμενο (την τουρκοκρατία) και προοπτική (την ανασύσταση της οθωμανικής αυτοκρατορίας που οραματίζονται οι Ερντογάν-Νταβουτογλου). Στην περίπτωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η φινλανδοποίηση είναι ένα μεταβατικό στάδιο προς την επαναφορά της Ελλάδας στην «αγκάλη» μίας νέας οθωμανικής κατοχής.

Το ελληνικό πολιτικό σύστημα, όπως εξελίχθηκε μέσω των ευνοιοκρατικών, οικογενειοκρατικών και κομματικών μηχανισμών, αποτελείται από έναν συγκεκριμένο τύπο ανθρώπου, που θεωρεί αδιανόητη την σύγκρουση. Άνθρωποι που δεν έχουν συγκρουσθεί ποτέ στην ζωή τους γιά ιδέες και αξίες, άνθρωποι που δεν υπηρέτησαν στα σύνορα ή και δεν υπηρέτησαν κάν, άνθρωποι που δεν εργάσθηκαν στο σκληρό πεδίο του ελεύθερου ανταγωνισμού, πολύ απλά δεν συγκρούονται. Αλλά «τα βρίσκουν». Έτσι και τώρα προσπαθούν να «τα βρουν» με τους Τούρκους, ώστε να συνεχιστεί απρόσκοπτο το φαγοπότι. Απ’ εναντίας οι Τούρκοι δεν έχουν καμμία πρόθεση να «τα βρουν», αλλά έχουν συγκεκριμένους γεωστρατηγικούς στόχους, τους οποίους και επιδιώκουν να υλοποιήσουν με απειλή χρήσης στρατιωτικής βίας.

Το πρόβλημα για το ελληνικό πολιτικό σύστημα, όμως, είναι ότι η φινλανδοποίηση της χώρας, την οποία αυτό φαίνεται να αποδέχεται προκειμένου να αποφύγει την σύγκρουση, δεν είναι αποδεκτή από την Δύση. Η οποία δεν επιθυμεί να δει την Τουρκία να επεκτείνει την σφαίρα της γεωστρατηγικής της επιρροής μέχρι την Αδριατική, ούτε θα ανεχθεί η Τουρκία να υφαρπάξει τα θηριώδη ενεργειακά κοιτάσματα που βρίσκονται εντός της ελληνικής και της κυπριακής ΑΟΖ και να καταστεί ενεργειακή υπερδύναμη.

*Διευθυντής της Νέας Πολιτικής (Δημοσιεύτηκε στο Kontra News)